Gelezen in NRC Handelsblad van 14 januari 2009:
Dit jaar wordt er gevierd dat Calvijn vijfhonderd jaar geleden werd geboren. Maar het is ook het jaar van Darwin (150 jaar geleden verscheen ‘On the Origin of Species’). En in Amsterdam vieren we, dank zij Bouwe Olij, het Wibautjaar (150 jaar geleden werd Floor Wibaut geboren). Wat hebben Wibaut, Darwin en Calvijn met elkaar gemeen? Ze hebben alle drie iets met de stad. Wibaut, de wethouder van volkshuisvesting, dat is evident. Wibaut is de grondlegger van het Berlagiaanse Amsterdam. Darwin is iets lastiger. Maar wie inziet dat de mens deel is van de natuur, begrijpt dat de steden die die diezelfde mens bouwt, een natuurverschijnsel zijn. Een metropool is niet veel anders dan een reusachtige mierenhoop, die evolueert. Dat is Darwin. Dat is De Pijp.
Maar Calvijn? Heeft die wel iets met de stad? Kerkhistorica Mirjam van Veen, auteur van ‘Een nieuwe tijd, een nieuwe kerk’, biedt een aanknopingspunt. In een interview in NRC Handelsblad legt ze het verband tussen de Fransman Calvijn en de zestiende eeuwse verstedelijking. Het calvinisme, zegt ze, "erkende het recht van opstand tegen een goddeloze overheid." Bovendien legde de calvinistische leer het accent op de plaatselijke kerkelijke gemeenschap. "En dat sloot weer aan bij de opkomst van de steden in de zestiende eeuw, die zich verzelfstandigden ten opzichte van het centrale gezag."
Kijk maar naar Amsterdam. De katholieke stad werd eerst protestant, vervolgens even weer katholiek, om daarna toch weer tot het protestantse geloof terug te keren, al liet zij veel ruimte voor andere geloven. Kortom, Amsterdam koos zijn eigen richting in het religieuze domein.
Geef een reactie