Gelezen in Lapham’s Quarterly 2010 nr 4:
De jonge Canadese planoloog Mitchell Reardon ontmoette ik eerst in Wenen, later in Wuhan, China. Vorige week maakte hij zijn opwachting in Amsterdam. Ik kreeg van hem een exemplaar van Lapham’s Quarterly van eind vorig jaar cadeau. Het nummer gaat over steden. Lewis Lapham zelf schreef het voorwoord, ‘City Light’. Het hele nummer staat vol met fragmenten uit de wereldliteratuur over steden, stuk voor stuk schitterend. Ergens achterin bleef ik steken. Het gaat om een interview met George Gershwin uit 1931. Gershwin: “Rhapsody in Blue, you see, began as a purpose, not a plan. I worked out a few themes, but just at this time I had to appear in Boston for the premiere of Sweet Little Devil. It was on the train, with its steely rhymths, its rattlety bang that is often so stimulating to a composer (I frequently hear music in the heart of noise), that I suddenly heard – even saw on paper – the complete construction of the Rhapsody, from beginning to end.” Gershwin was destijds amper 25 jaar oud. “By the time I reached Boston I had a definite plot of the piece, as distinguished from its actual substance.” Het later zo beroemd geworden stuk noemt hij een muzikaal kaleidoscoop “of our metropolitan madness.”
Zelf heb ik de pianoversie van de Rhapsody, gespeeld door Alicia Zizzo. Wat ik niet wist is dat zij de originele partituur uit de archieven opdook en dat wat lange tijd was gespeeld, gebaseerd was het tweede pianodeel van de orkestbewerking en dat daarbij liefst vijftig ingrepen waren gedaan, waardoor er weinig meer over was van het origineel. “The impact was enormous,” schreef Edward Jablonski in 1995. “Future generations were to play the Rhapsody in Blue in the style of the movies of the 1940’s when in fact it was written in the era of Rudolf Valentino and the silent cinema and Vaudeville!” Zelfs Gershwin werd het te gortig. Nog in 1933 kondigde hij aan naar zijn muziekuitgever te zullen stappen om de vele fouten recht te laten zetten, maar zijn vroegtijdige dood verhinderde hem dit te doen. Zizzo speelt uiteindelijk het origineel, zich daarbij baserend op het manuscript van Ferde Grofé, die het ooit voor orkest bewerkte. “Grofé respected Gershwin’s original manuscript completely, leaving the piano part totally intact.” Verdraaid! Ik hoor inderdaad de trein naar Boston! Boston, here we come!
Geef een reactie