Gelezen in de Volkskrant van 4 juli 2009:
Vlak voor de zomervakantie verscheen een interessante ‘opruim’- column van Frank Kalshoven in de Volkskrant. Over de toekomst. En over vrijheid. Eindelijk rekent een econoom af met de ‘maakbaarheidsgedachte’ die nog altijd in de economische wetenschap domineert. Want als er één discipline is die denkt dat de toekomst maakbaar is, dan is het de economie, meer nog dan de planologie. Steeds wordt de economie door economen in modellen gegoten en voorspeld en moet er worden ingegrepen om de economie te vormen naar het economische wensbeeld. Ooit gehoord van Nederland Distributieland? En van de zogenaamde ‘mainports’ en ‘greenports’? En nu wil de minister van Economische Zaken van Nederland de ‘gasrotonde’ van Europa maken. Ga zo maar door.
Kalshoven zegt dat de economen de toekomst niet kunnen kennen. Maar ze kunnen wel aangeven hoe je de best denkbare toekomst kan bereiken. "In de best denkbare toekomst kunnen individuen hun voorkeuren volgen en daarnaar handelen. Daar worden ze het gelukkigst van." (…) De burgers geven de toekomst vorm – als mens, als consument, als oprichter van een onderneming, als werknemer etcetera – en uit al die botsende toekomstbeelden ontstaan vanzelf opeenvolgende hedens en toekomsten." Een visie van de regering op de toekomst? Ja, dat is best, maar is dan een van de vele visies, dus alsjeblieft, regering, ga je centrale visie niet ontvouwen en de realisatie ervan opleggen of afdwingen. Aldus Kalshoven.
Ik vroeg me af: geldt dit nou ook voor de ruimtelijke ordening? Zouden hier ook toekomstbeelden moeten botsen? In plaats van een centrale visie die door de regering wordt afgedwongen? Ja inderdaad, ook in de ruimtelijke ordening zou vrijheid veel centraler moeten staan. Niet dat iedereen z’n gang maar moet gaan en dat het land rustig kan worden volgebouwd. Net als in de economie zijn er spelregels nodig, maar de wereld laat genoeg voorbeelden zien van planologische stelsels die anders werken dan het Nederlandse, die meer vrijheidsgraden kennen en minder uitgaan van gedetailleerde maakbaarheid. En het zou al enorm schelen als er in dit land een vrijheidslievende metropool werd gebouwd. Metropolen zijn per definitie niet maakbaar. Mooie paradox trouwens.
Geef een reactie