Heeft u West Side Story gezien? Steven Spielberg verfilmde de opera van Leonard Bernstein over Romeo en Juliet in het New York van de jaren vijftig van de twintigste eeuw opnieuw, en hij deed dat voortreffelijk. Even waan je je weer in het San Juan Hill van zestig jaar geleden, de oude stadsbuurt in New York die net als het eiland Vlooienburg in hartje Amsterdam begin jaren 60 op de nominatie stond om afgebroken te worden. Ruim 7.000 gezinnen en 800 winkels en bedrijfjes moesten in de opzet van planoloog Robert Moses plaatsmaken voor het Lincoln Center for the Performing Arts, het culturele centrum waar o.a. de Metropolitan Opera, New York Ballet en de New York Philharmonic hun nieuwe onderdak zouden vinden en waaromheen 4.000 luxueuze appartenten zouden verrijzen. Het Center vormde onderdeel van wat Moses’ biograaf Robert Caro aanduidde als “a grand conception” waarin hij drie kwesties in één ruimte samenbracht en in één klap oploste: Fordham University zocht een betaalbare binnenstedelijke campus, Metropolitan Opera miste goede huisvesting en Carnegie Hall zegde New York Philharmonic de huur op. Al deze instituten bracht hij samen in “a vision of a reborn West Side, marching north of Columbus Circle, and eventually spreading over the entire dismal and decayed West Side.” Toen Jerome Robbins and Robert Wise in 1961 West Side Story verfilmden dansten de acteurs nog in de straten van San Juan Hill. Maar niets daarvan zou gespaard blijven. Spielberg bouwde alles opnieuw na.
Waarom situeerde Bernstein zijn opera uitgerekend in San Juan Hill? Al in 1949 liep hij met het idee rond om een opera te schrijven naar het voorbeeld van Sergei Prokofjev’s Romeo and Juliet, maar dan over een liefde tussen een Katholieke jongen en een Joods meisje te midden van twee rivaliserende jeugdbendes, een verhaal dat hij in de Lower East Side situeerde. Daarna lag het componeren zes jaar stil. In 1955 zagen hij en librettoschrijver Stephen Sondheim van de plek en de plot af, waarna zij hun blik op San Juan Hill met zijn omvangrijke Puerto Ricaanse bevolking richtten. Het thema situeren in het gevaarlijke Spanish Harlem bleek spannender, actueler en dramatischer door de dreigende afbraak en aanstaande gentrificatie. En Bernstein was tijdens een vakantie op Key West in de ban geraakt van Caribische muziek. Bedenk daarbij dat San Juan Hill veel arme zwarte jazz-muzikanten huisvestte, waaronder Thelonius Monk. Naast het Romeo en Juliet-thema was er dus nog een ander thema: van wie is de stad? Najaar 1957 was de première – als succesvolle musical op Broadway. The Bowery Boys maakten er onlangs een geweldige podcast over. Luister hier: West Side Story: The Making of Lincoln Center – The Bowery Boys: New York City History (boweryboyshistory.com) En bedenk daarbij dat de film West Side Story in 1961 verscheen, tegelijk met publicatie van ‘The Death and Life of Great American Cities’ van Jane Jacobs. Spielberg heeft dat goed begrepen.
Geef een reactie