Gelezen in De Kraai (2011) van Kader Abdolah:
“Amsterdam is een mooie stad, de straten zijn schoon, de huizen zijn als koekjesdozen die op elkaar gestapeld zijn, je denkt dat de stad door kinderen is gemaakt.” Kader Abdolah citeert een Perzische prins die begin vorige eeuw Amsterdam zou hebben bezocht. Ik vind het een prachtig citaat in een aardig boekje, getiteld De kraai. Maar wat me vooral boeit in de novelle is de onderneming van de hoofdpersoon. Hij is makelaar in koffie, gevestigd aan de Lauriergracht no. 37 te Amsterdam. Maar eigenlijk is hij schrijver. Daar valt in Nederland echter geen droog brood mee te verdienen. Het vak van koffiehandelaar betreft uiteraard een verwijzing naar de figuur van Droogstoppel in Multatuli’s meesterwerk, Max Havelaar – die oer-Hollandse krenterige koopman die de aanklachten tegen het koloniale regime van de Hollanders in Indië in zijn zaak bewaarde. “Sinds ik deze naam voor mezelf gekozen heb, kan ik in mijn geschriften het ware niet van het onware scheiden.” Ik vond het – die koffiezaak – in ieder geval een mooi voorbeeld van importvervanging.
De hoofdpersoon komt uit Perzië, hij is gevlucht. Daar, in Perzië, drinkt men geen koffie, wel thee. Maar eenmaal in Nederland, toen een vriendin hem een krantenknipsel gaf met een advertentie van een groot koffiebedrijf dat een medewerker zocht voor de productieafdeling, ging hij er toch op af. Hij werd aangenomen en werkte in ploegendienst. Na verloop van tijd nam hij er weer ontslag. Bij zijn vertrek meldde hij zich bij de Amerikaanse afgevaardigde in het bedrijf en vroeg of hij zo af en toe bij de afdeling afgekeurde producten mocht inkopen. Dat mocht. Zo begon hij zijn koffiehandel. Afgekeurde koffiebonen ging hij tegen een zeer lage prijs slijten aan Arabieren, Turken en Perzen die in Duitsland restaurants hadden. Hij kocht een tweedehands bestelwagen. “In een paar jaar tijd veroverde ik de markt van de immigranten in de Duitse steden. Ik verwierf zelfs een deel van de Nederlandse markt.” Een fraai voorbeeld van importvervanging. Na zeven jaar kocht hij het pand aan de Lauriergracht. Ook bij hem blijken manuscripten in de zaak verborgen te liggen, maar waarover ze precies gaan komen we niet te weten. Zijn het aanklachten? “Ik schrijf! Dat is mijn werk. Ik zou niet kunnen verdragen dat mijn voormalige kameraden voor hun idealen gedood zijn en in hun graven liggen, terwijl ik hier uitsluitend in afgekeurde koffie handel.” Ja dus. Ook nu gebeurt er weer groot onrecht in de wereld. Ditmaal is de koffiehandelaar geen Batavus Droogstoppel, maar een immigrant, een Pers.
Geef een reactie