Gezien in het Stedelijk Museum te Amsterdam op 28 april 2015:
Met dochterlief naar ‘De oase van Matisse’ geweest. Inderdaad, zinderende kleuren, speelse vormen, lonkende patronen. Vooral die foto’s van zijn atelier. Wat scheelde hem eigenlijk, de grote Franse kunstenaar (1869-1954) en generatiegenoot van Piet Mondriaan? Toen Mondriaan stierf, onderging Matisse een zware operatie. Het bleek prostaatkanker. “Only what I created after the illness constitutes my real self: free, liberated.” Thuis, eenmaal in zijn rolstoel, voelde hij zich werkelijk vrij. Bezat hij daarom zoveel vogels? Zijn thuis, dat was eerst Parijs, 132 Boulevard Montparnasse, later Vence, Zuid-Frankrijk. Vanuit zijn stoel schiep hij zijn atelier, eerst in zijn hoofd terugreizend naar Marokko, later naar Haïti waar hij in de jaren ‘30 kort verbleef. Vormen op gekleurd papier knipte hij uit en hing ze aan de wanden. Trefzeker tekenen kon hij. Soms bestonden zijn tekeningen slechts uit drie lijnen, som uit één lijn. De knipsels prikte hij op. Bladeren. Koraal. Vissen. Vogels. Ik zag ook Chinese kalligrafie boven een kastje hangen. Wonderschoon. Inderdaad, de kunstenaar schiep zichzelf een oase. Uiteindelijk overleed hij, 84 jaar oud, aan een hartaanval.
Al zoekend vond ik nog foto’s van zijn atelier in Nice. In Hotel Régina ontstond ‘The Parakeet and the Mermaid’ op de wanden, nu het topstuk van de tentoonstelling. Een radiator staat op de foto midden in het kunstwerk. Vreemd detail. Wat merkte Matisse erover op? “I have made a little garden all around me where I can walk. There are leaves, fruits, a bird.” Voortdurend herschikte hij de vormen op de wanden van zijn woning. Zijn atelier was een levend kunstwerk. Hij woonde erin. Het was een mooie, harmonieuze wereld die hij zichzelf op hoge leeftijd schiep. Uiteindelijk verscheen daar de parkiet. “Well, I became a parakeet. And I found myself in the work.” Dat was 1954. In een interview zei hij: “What counts for me, is not what I’ve done, but what I want to do. I would like te be judged only on the whole of my work, on the overall curve of my line of development.” Inmiddels weten we dat heel Oceanië, inclusief Tahiti, ernstig bedreigd wordt door de zeespiegelrijzing.
Geef een reactie