Afgelopen week is de Brits-Amerikaanse architect Christopher Alexander op 85-jarige leeftijd overleden. Alexander brak door met ‘A Pattern Language’ (1977). Het boek wilde een nieuwe taal aanreiken voor bouwen en planning. Want een gemeenschappelijke taal, aldus Alexander, hebben we nodig om elkaar te verstaan bij het ontwikkelen van onze steden en dorpen. Let op, het gaat niet om de ontwerpen, plannen of beelden, maar om de woorden, begrippen en verhalen. Zijn doel: een democratische planning waarin burgers volwaardig participeren. Een taal is levend, verandert dus voortdurend, kan door iedereen naar eigen inzichten worden gekneed. En een taal deel je met anderen opdat iedereen elkaar kan verstaan. Alexander schreef ‘A Pattern Language’ in de hoop dat mensen zich de nieuwe taal zouden aanleren en verbeteren, waardoor het bouwen en plannen tot iets gemeenschappelijks wordt, niet iets uitsluitend van bestuurders, architecten, ontwikkelaars, bureaucraten. Dat is hem niet gelukt. Toch is zijn boek nog altijd een van de best en meest gelezen architectuurteksten die ooit zijn geschreven.
Na ‘A Pattern Language’ zou nog ‘The Oregon Experiment’ (1975) verschijnen. Daarin vertelt Alexander over zijn vernieuwende aanpak bij de planning van de campus in Eugene van de plaatselijke universiteit. Je kunt het boek nog altijd gratis downloaden. Het leert je precies hoe je volwaardige participatie van alle betrokkenen kunt regelen. Het is, net als ‘A Pattern Language’ zeer de moeite van het bestuderen waard. Zes principes worden onderscheiden: “organic order, participation, piecemeal growth, patterns, diagnosis, coordination.” Zoals iemand schreef: “At the core of these books is the idea that people should design for themselves their own houses, streets, and communities. This idea may be radical (it implies a radical transformation fo the architectural profession) but it comes simply from the observation that most of the wonderful places of the world were not made by architects but by the people.” In de Nederlandse bouwpraktijk zijn we verder verwijderd van het gedachtegoed van Alexander dan ooit. Men pleit zelfs voor een nieuwe Vinex. Wie pleit er voor eerherstel van Chris Alexander?
Geef een reactie