Frieslandroute

Kieviten? Hier? Vroeger wel. Vroeger raapte je hier als kind op een voorjaarsochtend gemakkelijk dertig kievitseieren in de weilanden. Nu niet meer. Geen kievit te bekennen. We wandelen even boven Donkerbroek, Fryslân. Jouke Jongsma en Bert Rekker voeren me op deze warme voorjaarsdag rond hun dorp. Eerst wandelen we naar de Tjonger in het oosten, steken de Opsterlandse Kompanjonsvaart over, dwalen door de wandelbos, betreden dan een koele fietstunnel onder de N381 (Drachten-Emmen). Drie jaar geleden werd de provinciale weg om het bos en het dorp heen geleid en verdubbeld. Dat ging niet zonder slag of stoot. Door de verkoop van de Nuon in 2009 had de provincie ineens 1 miljard euro op de bank staan. Dat geld bestemde ze voor asfalt. Net als in de Noordelijke Friese Wouden wilde ze in de zuidoosthoek van de provincie een heuse snelweg bouwen. Al begin 2000 waren daarvoor de plannen gesmeed. 25 miljoen euro voegde ze toe aan het bestaande budget. De noodzaak van verdubbeling werd door sommige partijen echter betwist. Bovendien moest het beoogde tracé langs de Kompanjonsvaart het in het dorp ontgelden, zelfs als er een aquaduct (sic!) werd gemaakt. Een alternatief buitenlangs kwam op tafel, maar dat stuitte op bezwaren van een paar boeren. Een impasse volgde.

Uiteindelijk won het alternatief. In 2011 moest de m.e.r. helemaal opnieuw worden doorlopen. In 2016 volgde de ruimtelijke onderbouwing van de baanverdubbeling over het tracé door het buitengebied naar de Tjonger. Boeren werden gecompenseerd, tussen ‘t West en Donkerbroek kwam een tunnelbak. In oktober 2018 begon men eindelijk te bouwen. In mei 2020 kwam de weg gereed. Eind goed, al goed? Jongsma en Rekker zijn blij dat het gevaar is afgewend en dat al dat asfalt niet strak om het dorp en langs de Companjonsvaart is getrokken. Die zeventiende eeuwse vaart maakt deel uit van de historische turfroute door Ooststellingwerf en is nu een oase van rust. Ook wandel je nu zo het dorp uit naar de sportvelden en het bos. Later op de middag moeten we opnieuw een tunnel onder de provinciale snelweg trotseren als we de Moskoureed aflopen. Weer een schitterend kunstwerk, nu voor een halfverhard pad naar Petersburg. Na de vaart voor een tweede keer te zijn overgestoken wacht ons de open ruimte van het Russenveld. Overal verstilde zandpaden. Maar geen kieviten. In de ruimtelijke onderbouwing lees ik over de betere bereikbaarheid van Drenthe en Duitsland. Vrachtwagens hoeven niet meer via Meppel of Assen om te rijden. En ook: “De zuidoosthoek van Fryslân is geen belangrijk gebied voor weidevogels. In de omgeving van het plangebied liggen geen weidevogelkansgebieden of weidevogelparels.” Nee, die waren al verdreven. Hier allang geen kieviten meer.