Het Alddjip

Hier ergens moet dus de Lelylijn komen. Die gaat straks dwars door het dal van het Alddjip. Ik passeerde het mooie Friese riviertje te voet, komend uit Beetsterzwaag, waar ik in zuidelijke richting naar Hemrik liep. Eerder al was ik door het dal van het Alddjip oftewel Koningsdiep getrokken. Ik kwam vanuit Ureterp; die nacht had ik in Drachten geslapen. Eerst de strakgetrokken weilanden langs de Mersken, industrieel grootschalig platgeslagen gras- en maïsland zonder koeien met het verkeerslawaai van de N381 op de achtergrond. En toen ineens het riviertje. Het regende licht. Ik stak een fietsbrug over en keek over het loom slingerende water. Daarna liep ik door zompige natuur, pal langs de snelweg in de richting van een nieuw tunneltje. Het was een vreemde gewaarwording: al die natuur, mijn voettocht door natte karresporen en naast mij dat voortrazende snelwegverkeer. Na het passeren van het tunneltje wachtte me eerst nog een agrarisch biljardlaken, een groene woestijn. Toen betrad ik de rest van het Wijnjeterperschar, een schitterend natuurgebied met heide en moerasland en donkere naaldbomen, een van de mooiste Friese wouden dat in westelijke richting soepel overgaat in de Poasen, een nieuw nat natuurgebied van 45 hectare met opnieuw het Alddjip in de hoofdrol. Even later voerde het pad door de prachtige bossen van Beetsterzwaag. Welkom in de Ecologische Hoofdstructuur.

Na het passeren van een golfbaan in het bosrijke Lauswolt arriveerde ik opnieuw bij het Friese riviertje. Het was er doodstil. Ik hoorde alleen vogeltjes en zag in de rivierbedding gele dotterbloemen bloeien. Verderop, besefte ik, moet dus de Lelylijn komen. Men wil het spoor tussen Heerenveen en Drachten strak langs de A7 trekken. En uitgerekend daar ligt Van Oordt’s Mersken: een 840 hectare groot natuurgebied op de overgang van de middenloop naar de benedenloop van, opnieuw, het Koningsdiep. Ook dat is Natura 2000-gebied, bestaande uit vochtige heiden, schrale graslanden en blauwgraslanden. Hier gelden vogel- en habitatrichtlijnen. Stikstofdepositie door vermesting en verzuring en verdroging door afname van de kwel vanwege eisen die de naburige diepe landbouwpolders aan de waterhuishouding stellen, zetten de natuurwaarden echter zwaar onder druk. Vandaar de boerenprotesten in juni 2022 uitgerekend op deze plek. Men werkt er aan beekherstel. Zo wil men de loop van het Koningsdiep herstellen, want met de komst van de A7 werd in het riviertje domweg een knip gelegd. Eind 2017 werd nog met zoveel woorden gesteld dat alle instandhoudings-doelstellingen ondanks alle aanslagen op het voedselarme natuurgebied uiteindelijk konden worden gehaald. Toch is het toekomstperspectief ongunstig, lees ik in de stukken. De provincie Friesland is verantwoordelijk. En toen rees bij mij de vraag: mooi hoor, zo strak langs de A7, maar hoe kun je nou dwars door zo’n bedreigd Natura 2000-gebied en pal op deze mooie rivier, doodleuk een nieuwe spoorlijn trekken?