Waarom zouden planologen de tentoonstelling over het werk van de Amerikaanse kunstenaar Bruce Nauman (1941) moeten zien? Ik ben zeker twee keer in het Stedelijk Museum geweest om een antwoord op die vraag te kunnen formuleren. Van Nauman zijn in Amsterdam tot en met 24 oktober 2021 circa veertig werken te zien die hij sinds de jaren zestig maakte, variërend van Going Around the Corner Piece with Live and Taped Monitors (1970) tot Walks In Walks Out (2015), van Washing Hands Abnormal (1996) tot Setting a Good Corner (2000). Het duurt even voordat je als bezoeker greep krijgt op het werk, maar dat heeft goede redenen: Nauman’s werk is zeer divers, eenvoudig maar ongrijpbaar, en treedt overal buiten de perken van de traditionele kunst. Zijn motto is ‘The True Artist Helps the World by Revealing Mystic Truths’ (1967). En dat lijkt ironisch, want het motto verwijst naar de dodelijke ernst van de twintigste eeuwse avant garde. Zelf merkte hij erover op: “It was a kind of test – like when you say something out loud to see if you believe it. Once written down, I could see that the statement (…) was on the one hand a totally silly idea and yet, on the other hand, I believed it. It’s true and not true at the same time.”
Ambiguïteit is wat alle werk van Nauman kenmerkt. Juist dat maakt wat deze kunstenaar heeft gemaakt zo spannend en intrigerend. Voor planologen schuilt hierin de eerste les, want het planologische werk kenmerkt zich door even grote ambiguïteit. Die houdt verband met de grote mate van onzekerheid waarmee je als planner dagelijks moet dealen. Niets staat vast, alles verandert voortdurend. Geloof in wat je doet, maar blijf relativeren. Generaal Eisenhower zei het al: ‘plans are nothing, planning is everything’. Wat dan helpt is het hebben van een goed idee. Dat is de tweede les van Nauman: blijf net zolang zoeken tot je een goed idee hebt en ga niet eerder beginnen met de uitvoering. Die uitvoering kan van alles zijn. Bij Nauman is het film, neon, installaties, sculpturen, materiaal dat hij toevallig aantreft in zijn atelier. En dat is les drie: alles is er al. Met wat je vindt ga je iets nieuws beginnen: kijk dus goed om je heen; planning is een kwestie van samenstellen. Les vier: de tijd is alles, alles kost tijd. Neem dus echt de tijd voor wat je moet doen. Les vijf: het uitvoeren vergt aandacht en uithoudingsvermogen, maar het idee staat voorop. Mensen zullen de betekenis ervan herkennen. Voor planners geldt: leg niet teveel vast, schrijf niet alles voor. Vertrouw op je visie, want als die goed is zullen mensen die vroeger of later herkennen.
Geef een reactie