Placemaking

Gelezen in Politics, Planning and Homes in a World City (2010) van Duncan Bowie:

Een paar weken voor kerst 2010 arriveerde een noodoproep uit Londen. Men verzocht ons vanuit Amsterdam een protestbrief te sturen naar Boris Johnson, de nieuwe conservatieve burgemeester van Londen. Hij dreigde in de drastische bezuinigingswoede die ook Londen teistert, ‘Design for London’ op te heffen. ‘Design for London’ is het stedenbouwkundige ontwerpbureau van de burgemeester. Die brief hebben we natuurlijk geschreven. Het antwoord van de burgemeester liet niet lang op zich wachten. Hij schreef in keurige bewoordingen dat hij zich nog beraadde. Het was dus nog niet te laat.

In Duncan Bowie’s nieuwste boek, getiteld ‘Politics, Planning and Homes in a World City’ valt te lezen hoe ‘Design for London’ werd opgericht door Johnson’s voorganger, Ken Livingstone, vrijwel direct na diens aantreden. ‘Red Ken’ omringde zich met een aantal vooraanstaande adviseurs, waaronder de Britse architect Richard Rogers. Van Rogers leerde Livingstone niet alleen de waarde van de ‘compacte stad’ en diens voorliefde voor hoogbouw kennen, maar ook de grote betekenis van architectonische en stedenbouwkundige vormgeving. Vormgeving paste ook wonderwel bij de door Livingstone zo fel begeerde status voor de Britse hoofdstad van ‘World City’. Zelfs in Londen, in de neo-liberale hoogconjuctuur aan het begin van de eenentwintigste eeuw, rees dus de ster van de stedenbouwkundige ontwerper, net als in Dubai, Abu Dhabi, New York, Moskou en waar al niet. ‘Design for London’ werd niet minder dan het vormgevingsbureau van de rode burgemeester. Duncan Bowie, die in zijn boek terugblikt op acht jaar Livingstone, is al met al sceptisch over het resultaat. De enorme hausse aan hoogbouw in het suburbane stadslandschap van Londen die op gang kwam na 2000 had zijns inziens ook grote nadelen. Maar die zag ‘Design for London’ niet. “All these matters were seen as resolvable by improved urban design, and designers and architects were seen as the new urban magnicians and saviours.” Volgens Bowie onttrokken de ontwerpers zich aan het vastgestelde beleid en stelden ze zich slaafs in dienst van het groot-kapitaal, dat teveel kleine, onverkoopbare appartementen in hoogbouw op de markt bracht omdat het op de korte termijn nu eenmaal de meeste winst opleverde. “By pushing higher density above and beyond his own published policy, the Mayor’s planning practice has actually given greater support to the market to go in what in the short term was the most profitable direction.” Veel van die architectonische glamourprojecten blijken nu onverkoopbaar. Boris Johnson wil niet alleen ‘Design for London’ opheffen, hij wil ook een nieuwe, meer menselijke benadering van de stadsontwikkeling: in plaats van vormgeving placemaking.