Gelezen in de VPRO Gids van 12 september t/m 18 september 2009:
In de aankondiging van de Tegenlicht-uitzending ‘Amsterdam make-over 2040’, uitzending op 14 september, wordt landschapsarchitect Adriaan Geuze geciteerd. Volgens hem is ruimtelijke ordening in Nederland "één enorm werkverschaffingsproject, dat al tien jaar niets meer produceert en niets oplost." Om dit te verklaren refereert hij aan "onze decentrale planningsgeschiedenis." Deze noemt hij ‘ons polder DNA’.
Klopt dit wel? Volgens de planningsliteratuur heeft Geuze zeker gelijk. Het zou verklaren waarom we de laatste decennia worstelen met de ‘verrommeling’ van het landschap. Overal wordt maar gebouwd door gemeenten. Maar iedereen die in de praktijk van de ruimtelijke ordening – dat enorme werkverschaffingsproject – werkzaam is, weet tegelijk dat Nederland helemaal niet decentraal in elkaar zit. Nederland is bij uitstek een gecentraliseerde eenheidsstaat. Erger nog dan Frankrijk. Alle belastinggeld wordt namelijk rechtstreeks geind door ‘Den Haag’ en volgens het beginsel van de ‘verdelende rechtvaardigheid’ door veertien departementen over de twaalf provincies verdeeld. Ook alle aardgasbaten gaan onmiddellijk naar het regeringscentrum en worden vandaaruit door bureaucraten netjes dat wil zeggen volgens bepaalde gelijkheidsbeginselen over het land gedistribueerd, in dit geval krijgt het Noorden ietsje (5 miljard) meer. Ook als er bezuinigd moet worden, gebeurt hetzelfde. Voor de ‘ombuiging’ van 85 miljard worden twintig werkgroepen van ambtenaren ingesteld, die met voorstellen moeten komen hoe te bezuinigen.
Met de ruimtelijke ordening is het niet anders. Die gaat al honderd jaar uit van ruimtelijke spreiding van woningcontingenten, bedrijvensubsidies, en vooral infrastructuur over het hele land – elke provincie krijgt in beginsel evenveel. Daardoor is dit land zo uiteengelegd. En daarom hebben we meer infrastructuur per inwoner dan welk land ter wereld ook en worstelen we toch met een verkeersinfarct van heb-ik-jou-daar. Nee, Adriaan Geuze, de gemeenten zijn niet het probleem. Het is de gecentraliseerde eenheidsstaat die na 1814 in dit kleine landje werd ingevoerd en die het dominerende beginsel van evenredigheid al tweehonderd jaar toepast. Ook met polderen heeft dit niets uit te staan.
Geef een reactie