Pages
Stay In Touch
More
© 2013 Free State of Amsterdam
Over twee weken begint het regenseizoen in Japan. Dat wordt spannend, zeker in Tokio. Want de klimaatverandering treft de megastad aan de baai als geen ander. De afgelopen maand was ik er. Lichte aardschokken genoeg, maar de jaarlijkse regenval en tsunami’s moesten toen nog komen. Juist de tropische regenbuien winnen aan intensiteit. Omdat Tokio met zijn 37 miljoen inwoners ligt ingeklemd tussen de bergen, stroomt alle water in haar richting, waarna het zich door de immense en onafzienbare huizenmassa op de Kanto-vlakte een weg naar zee baant. Alleen al Sumida Gawa doet er in de megastad 27 kilometer over om de baai te bereiken. Tama Gawa is erg gevoelig voor overstromingen en ook Edo Gawa is een vergaarbak van snelstromend water. Liefst vijf grote rivieren doorsnijden de betonnen metropool. Daarnaast zijn er nog taltijke rivieren die boven- dan wel ondergronds het regenwater uit de bergen afvoeren. Om de zoveel jaar is er wel een tyfoon waarbij veel slachtoffers vallen en die soms duizenden mensen in één klap dakloos maakt. Daarom kwam in 2006, na dertien jaar bouwen, de MAOUDC gereed – de Metropolitan Area Outer Underground Discharge Channel. Kosten: 2 miljard dollar. Wat een imposant bouwwerk, wat een kathedraal!
Over een lengte van 6,3 kilometer rijgen zich vijf enorme ondergrondse cilinders aaneen, elk 177 meter hoog en ondersteund door 59 betonnen pilaren, onderling verbonden door tunnels, die regenwater tijdelijk kunnen opslaan. Elke cilinder kan 300.000 kubieke meter water bergen. Het bouwwerk bevindt zich 22 meter onder de grond in het noordelijke en lage deel van de metropool. Van daaruit spoelen reusachtige pompen het opgeslagen water in een mum van tijd naar Edo Gawa, want elke pomp kan 200 ton water in een seconde lozen. De gasturbinemotoren van deze pompen zitten ook in Boeing 737’s. Dit krankzinnige systeem kan tot 55 millimeter regenwater per uur verwerken, maar dat was helaas de norm van vijftig jaar geleden. Tegenwoordig is dat lang niet meer genoeg. Er worden nu in delen van Tokio maatregelen getroffen die uitgaan van 65 tot 75 mm. regenval per uur. In de lager gelegen delen van Tokio zal zelfs dat niet genoeg zijn. Experts denken dat bij extreem weer circa 2,5 miljoen mensen direct gevaar lopen, ondanks alle getroffen maatregelen. Let dus goed op, de komende maand, want in juli 2018 ging het bijna mis. Extreme regenval ging toen gepaard met een hittegolf. Het was kantje boord, zo vlak voor de Olympische Spelen. Zelfs voor een land als Japan was dat iets om nooit meer te vergeten.
In The Economist van 11 december 2021 trof ik een mooie special report over Japan. Daarin is ook een artikel opgenomen over Tokio, met 37 miljoen inwoners de grootste stad op aarde. Hoe kan het dat het immense Tokio behoort tot de leefbaarste steden? Die vraag staat centraal in ‘The Big City’. Antwoord: mess is more. Chaos in grote steden is georganiseerde chaos, want complexiteit kent wel degelijk regels, maar die worden op het allerlaagste niveau bepaald. Bestemmingsplannen in Japan laten erg veel toe, er wordt door planners weinig voorgeschreven. De stad kan vrijuit groeien, dat gaat organisch. Van een woningcrisis is geen sprake. Ook doet Tokio het in de pandemie gewoon beter dan alle andere steden. De vijftien-minutenstad is daar al decennia een feit. En nog steeds groeit Tokio, al veroudert de bevolking en krimpen de buitengebieden. Mensen trekken massaal naar het centrum, dat steeds verder verdicht. Er zijn planners die de randen van Tokio proberen nieuw leven in te blazen; slechts een enkele keer zal dit lukken. En over niet al te lange tijd zal ook de bevolking van Tokio als geheel gaan krimpen. Ook dat is een organisch proces. Aldus The Economist.
Volgens het Britse zakenblad is de planologische ontwikkeling van Tokio een lichtend voorbeeld voor de rest van de wereld. Arm, relatief klein en gevaarlijk was de stad in de decennia volgend op de Tweede Wereldoorlog, rijk, veilig, groot en leefbaar is ze in het begin van de eenentwintigste eeuw. Toekomstige bevolkingsgroei zal zich hoofdzakelijk afspelen in megasteden. Daarvan bestaan er nu wereldwijd 33. In 2030 zullen het er al 43 zijn. Gewoon een kwestie van de lessen van Jane Jacobs ter harte nemen, zoals beschreven in ‘Death and Life of Great American Cities’ (1961). Volgens The Economist was haar kritiek op de modernistische planners terecht. En inderdaad, Jacobs zou in haar latere boeken meermaals aan Tokio refereren. Wat Amerikaanse planners pertinent fout deden, dat deed men in Japan juist goed. Wie dat wil kan haar leven en denken nalezen in mijn nieuwste boek, ‘Er was eens een stad’ (uitgeverij Pluim, Amsterdam 2021). Hoofdstuk 6 gaat over Jane Jacobs en hoe zij ervaringskennis van burgers aan de basis legt van grootstedelijke planning. Gewoon een andere manier van plannen.
reacties