Over wandelen gesproken. In Sapiens. A Brief History of Humankind (2014) schrijft Yuval Harari over de eerste mensen op aarde. Hij noemt ze de kinderen van Adam en Eva. Al onze moderne gewoonten, conflicten en seksualiteit zouden op deze oermensen die als een jager-verzamelaars een nomadisch leven leidden teruggaan. Geen wonder dat we ons vervreemd voelen, vaak neerslachtig zijn, last hebben van drukte en jachtigheid sinds we niet meer lopen. Vandaar de vraag die Harari zichzelf stelt: hoe was het leven van die 5 tot 8 miljoen mensen op aarde voordat de agrarische revolutie begon, nu zo’n 70.000 tot 12.000 jaar geleden? In deze ‘original affluent society’ was het leven bepaald niet slecht. Primitieve mensen liepen in kleine groepen van gebied naar gebied, in de eerste plaats op zoek naar voedsel. Wat ze aten was bijgevolg gevarieerd en dus gezond. Door het wandelen en aandachtig zoeken leerden ze hun wisselende omgeving bovendien zeer goed kennen. En ze waren erg handig, uiterst veelzijdig, sterk in het overleven. “In other words, the average forager had wider, deeper and more varied knowledge of her immediate surroundings than most of her modern descendants.” Als mensheid weten we anno 2023 dan misschien meer, maar op individueel niveau verslaat de jager-verzamelaar ons met groot gemak. Onze hersenen zijn dan ook kleiner dan die van de oermens.
Maar er is meer om over na te denken. Harari: “They moved with a minimum of effort and noise, and knew how to sit, walk and run in the most agile and efficient manner.” Al onze yoga- en fitnessinspanningen zijn volgens hem niet genoeg om dit niveau van souplesse te evenaren. En dat terwijl de jager-verzamelaars lang niet zo hard hoefden te werken als wij. Drie tot zes uur per dag volstond. En hun levens waren veel interessanter want afwisselender en ook veel gezonder dan de onze. Mensen leefden weliswaar gemiddeld korter dan wij, maar dat hield verband met de hoge kindersterfte. Dat de gezondheid over het algemeen beter was dan de onze, was te danken aan de gevarieerde voeding en ook doordat ziekmakende virussen geen greep op hen kregen. Dat laatste had te maken met de afwezigheid van grote steden en de afstand die mensen tot de dieren bewaarden. Behalve de hond kenden ze geen huisdieren, laat staan enige vorm van veehouderij. Waren de rondtrekkende jager-verzamelaars ook vreedzaam? Sommige geleerden menen van wel, maar Harari betwijfelt het. Hoe dan ook, dat lopen bracht ze zo’n 45.000 jaar geleden helemaal van Afrika naar Australië. Harari noemt het een van de belangrijkste gebeurtenissen in de geschiedenis van de mensheid. Vanaf dat moment stond Homo Sapiens als soort bovenaan de voedselketen en ging het mis met de aarde en ook met ons.
Geef een reactie