Tredmolen

Voor vakgenoten was er afgelopen vrijdagmiddag een rondetafelgesprek belegd in de Technische Universiteit Delft. Circa zestig planologen en studenten schoven aan in een mooie zaal in een van de vleugels van de faculteit Bouwkunde. Peter Pelzer modereerde. Pelzer is de nieuwe hoogleraar Planologie in Delft. Het gesprek dat hij leidde ging over planologie van de lange termijn en over klimaatverandering. Wat kunnen planologen hierin betekenen? De eerste ronde richtte zich op de moeizame ontwikkeling van het Utrechtse Rijnenburg. De tweede ging over taal en verhalen. Er waren zes inleiders. Mijn bijdrage sloot aan bij de gesprekken die ik nu al twee jaar voer op mijn trage wandelingen in het noorden. Ik eindigde met een pleidooi voor maatschappelijke vertraging, maar dat werd door de zaal slecht begrepen. Het grootste bezwaar luidde dat, zoals iemand het verwoordde, er toch wel erg snel heel veel woningen moeten worden gebouwd want ook studenten moeten kunnen wonen. Ook de klimaatcrisis zou ons tot snel ingrijpen aanzetten. Tempo maken dus en zeker niet vertragen. Hier stopte de gedachtewisseling.

Ter verweer zei ik dat een analyse van de crisis op de woningmarkt duidelijk maakt dat die ernstig verstoord is en dat alleen maar woningen bijbouwen op grote schaal de problemen niet zal oplossen. Weet dat kapitaal bezig is op grote schaal in stenen te vluchten. Liever goed nadenken en licht interveniëren. Bijvoorbeeld tijdelijk programmeren in plaats van vaste plannen maken. In dat verband noemde ik het Amsterdamse Marineterrein dat tien jaar lang van onderop was geprogrammeerd voordat er een plan gereedkwam. Op de achtergrond werd, heel toepasselijk, een tekening van Constants New Babylon geprojecteerd. Maar zulke voorbeelden overtuigden niet. Dat vertraging in ons dagelijks leven alles anders maakt wil er bij de meesten gewoon niet in. Vakgenoten verkiezen de tredmolen van visies en plannen produceren en beleid stapelen boven de rust van het nadenken en minder fouten maken. Vertragen wordt met luiheid en niet leveren verward. Op zichzelf niet vreemd. De Nederlandse planologie is altijd technocratisch geweest, faciliterend en dienend. Iemand noemde mijn alternatief taoistische planologie. Die had het begrepen.