Met Harlem Shuffle (2021) leverde de Amerikaanse schrijver Colson Whitehead een prachtige beschrijving van het oude Harlem, New York, zoals het was in de vroege jaren zestig. Afro-Amerikanen creëerden in het noordelijke deel van Manhattan begin twintigste eeuw hun eigen universum binnen een overwegend vijandige witte wereld waartoe ze kennelijk alleen veilig toegang kregen via het zwarte reisbureau van Black Star Travel, althans dat schrijft Whitehead. Omgekeerd hadden witte Amerikanen geen idee wat er zich precies afspeelde in de lokale zwarte gemeenschap rond 125th Street. Misdaad was in ieder geval alomtegenwoordig. Zelfs hoofdpersoon Ray Carney die een meubelzaak op de centrale winkel- en uitgaansstraat runt, heelt en steelt en huurt als het moet een vuige Pepper in om voor hem moorden te plegen. Maar Harlem Shuffle is meer dan een Amerikaanse misdaadroman, het is vooral een nauwkeurige beschrijving van de levens van de leden van een tamelijk gewoon gezin in West-Harlem, dat het lukt om met twee bescheiden salarissen carrière te maken door een woning te betrekken op het verlopen deel van Riverside Drive. Hoewel, een misdrijf af en toe helpt daarbij. Maar status verwerven kan het gezin alleen op Strivers’ Row, een klein eiland van zwarte welstand ter hoogte van 134th Street – en dan nog; “all it took was a stroll around the corner to remind its residents that they were among, not above.” Iedereen was uiteindelijk gevangen in de alomtegenwoordige armoede.
Ronduit verrukkelijk is de beschrijving van Hotel Theresa, het Waldorf van Harlem. Welke zwarte beroemdheid logeerde er niet? Duke Ellington, Ella Fitzgerald, Fidel Castro, Martin Luther King. In de roman wordt het legendarische hotel de plek van een grote sieradenroof onder leiding van de onbetrouwbare Miami Joe. “Cocktails at the Hotel Theresa were a hot ticket, and Miami Joe often installed himself at the long, polished bar with the rest of the neighborhood’s criminal class, talking shit.” Lees het boek en geniet van de overval en wat er daarna gebeurde, maar luister vervolgens ook naar de podcast over het fantastische hotel gemaakt door Bowery Boys. Op ‘Harlem nights at the Hotel Theresa’ (boweryboyshistory.com) kun je kennismaken met een unieke geschiedenis van een hotel in een New Yorkse zwarte buurt dat in 1913 zijn deuren opende en deze in 1970 definitief weer sloot. In ‘The Death and Life of Great American Cities’ van Jane Jacobs ontbreekt elk spoor van het hotel, al schreef Jacobs relatief veel over de hopeloze situatie in Harlem, maar haar blik is toch die van een witte buitenstaander. Overigens verscheen Death and Life (1961) precies in de historische periode waarop Colson Whitehead zijn literaire pijlen richt. Een reden temeer voor planologen om Harlem Shuffle aandachtig te lezen. En helemaal tot het eind doorlezen alsjeblieft, want dan kijkt Carney ten slotte in de bouwput van het World Trade Center. “The next time he was here it’d be something totally different. That’s how it worked.” En zo is het.
Geef een reactie