Een sociale economie

Gelezen in The Zero Marginal Cost Society (2014) van Jeremy Rifkin:

Na het lezen van het nieuwste boek van Jeremy Rifkin is me duidelijk geworden dat het kapitalisme zoals wij dat kennen op zijn einde loopt. Karl Marx krijgt alsnog gelijk. Door het samenvloeien van informatietechnologie, logistieke technologie en energietechnologie  tot één ‘Internet of Things’ (IoT) zullen de marginale kosten van arbeid tenderen naar nul. Alles zal binnen hooguit een à twee decennia vrijwel gratis verkrijgbaar zijn. Als een zenuwstelsel zal dit IoT de hele wereld omspannen en alle menselijke activiteit samenbrengen in één verbonden ‘global Commons’. “This is what we mean when we talk about smart cities, smart regions, smart continents, and a smart planet.” Wat gaat dit voor de mensheid betekenen? Grote organisaties, enorme kapitaalinjecties, directieve topdown-sturing, ze zijn dan overbodig geworden. Ze waren tijdens de Tweede Industriële Revolutie voor overheden en bedrijfsleven nog nodig om samen wegen en spoorwegen aan te leggen, auto’s en treinen te maken, zeehavens te graven, steden te bouwen, maar nu is dat voorbij. De afbraak is al begonnen. Ervoor in de plaats treedt de Commons.

Wat gaat dit betekenen? In ieder geval: steeds minder de nadruk op financieel kapitaal, steeds meer op sociaal kapitaal. Anders gezegd, we moeten leren samenwerken. Met velen tegelijk. Een kapitalistische markteconomie maakt plaats voor een open, op samenwerking gerichte, verdelende en genetwerkte structuur. Of beter, naast de overheid en de markt ontstaat een derde partij: het open platform. Het slechte nieuws is dat het IoT veel banen zal vernietigen. Tegelijk echter creëert ze hele nieuwe banen. De meeste in de non-profitsector. Rifkin schat dat dit rond 2050 de meerderheid van de banen zal zijn. De traditionele kapitalistische economie zal nog slechts gerund worden door een kleine klasse van professionele en technologische specialisten. Het onderwijs zal daarom op een geheel andere leest moeten worden geschoeid. Het zal ons gereed moeten maken voor een sociale economie waarin wij op ongekende schaal leren samenwerken, delen, uitwisselen en meebeslissen, ook met dieren, planten, hele ecosystemen. Kijk, dat is nou Volksvlijt. Jonge mensen doen het al. Een ziener, die Rifkin.