Mammoetstad Amsterdam

Gelezen in De Volkskrant/Historisch Nieuwsblad van 10 oktober 2007:

Mooie titel: “Liever de file dan de binnenstad”. Het artikel van Peter de Waard in de speciale krantbijlage die werd gemaakt voor de week van de geschiedenis en die als centraal thema ‘Nederland Waterland’ draagt, wordt de zogenaamde overloop van Amsterdam naar de polder beschreven. Aan het woord komt vooral getuige Roel de Wit, als wethouder in Amsterdam de opvolger van Joop den Uyl (wanneer precies kunnen we uit het artikel niet opmaken, maar het zal ergens begin jaren ’60 van de twintigste eeuw zijn), later burgemeester van Alkmaar en nog weer later Commisssaris der Koningin in Noord-Holland. Smeuïg wordt in het artikel verhaald over de groeigedachten van Amsterdam eind jaren vijftig, de Stadsrandcommissie die Amsterdam de ruimte wilde geven om te groeien en de oppositie daartegen van de kant van met name Minister Toxopeus (VVD), die een grote ‘rooie’ stad vreesde.

Vervolgens trad het kabinet Cals aan, met Den Uyl als minister van economische zaken. Wat te doen? De jonge De Wit (PvdA) koos de kant van de VVD of hij koos het compromis: wel de Bijlmer bouwen, niet de grote stad realiseren, maar koersen op overloop. Tweemaal fout dus. Decennialang liep de Amsterdamse middenklasse over, dat wil zeggen: verliet de stad. De stad raakte nog meer uit balans (namelijk eerder waren al 60.000 joodse inwoners afgevoerd) en de economie stortte ineen. Tot er door diezelfde PvdA midden jaren tachtig een einde aan de overloop werd gemaakt. Op dat moment ontbrak echter nog veel infrastructuur die de groeikernen met de centrale stad zou moeten verbinden. Vooral het openbaar vervoer liep hopeloos achter. Mensen kozen massaal voor de auto. Sindsdien groeit de Amsterdamse economie weer, maar nog steeds ontbreekt het aan goed regionale openbaar vervoer en zit iedereen vast in de file. De historische conclusie kan niet anders luiden dan: driewerf fout.

En wat zegt de heer De Wit? “Het belangrijkste is: we zijn gespaard gebleven voor de mammoetstad Amsterdam, waardoor bewoners in contact zijn gebleven met groene recreatiegebieden als het Amsterdamse Bos (dat bos stamt al van 1937, ZH), Spaarnwoude en Waterland.”