Metrotheorie

Gelezen in M-magazine bij NRC Handelsblad van december 2005:

De journalist Victor Frölke woonde 9 jaar in New York. Over de spreekwoordelijke tolerantie in deze wereldstad heeft hij, schrijft hij in een aardig artikel, een zelfbedachte theorie: de metrotheorie. New Yorkers zijn zo verdraagzaam omdat ze elkaar elke dag tegenkomen in de metro en elkaar dan minutenlang opnemen om vervolgens te beseffen dat elk van hen, ongeacht ras, stam, kleur of religie, bezig is met hetzelfde te doen: van A naar B gaan.
Zeker, zijn metrotheorie deugt, die sluit aan bij wat politicologen als Maarten Hajer al geruime tijd op wijzen, namelijk dat het in een multiculturele samenleving van groot belang is om publieke plekken te hebben waar vreemden elkaar ontmoeten of tenminste aan elkaar kunnen wennen. Stations, pleinen, straten, openbaar toegankelijke ontmoetingsplekken, alle onder de gemeenschappelijke noemer van ‘heterotopia’ te vangen.

Maar dat is niet de kern waar het Frölke om gaat. Helemaal op het eind van zijn betoog noemt hij die kern, maar hij heeft hem kennelijk niet tot theorie verheven. Ik citeer: "Misschien is het succes van de multiculturele samenleving, of, preciezer: de multi-etnische economie, in New York wel te danken aan eigenschappen die niet zo makkelijk overdraagbaar zijn. Dynamiek bijvoorbeeld. En dan niet alleen die van de 24-uurseconomie, die alle mogelijke bedrijvigheid tot gevolg heeft. Ik bedoel vooral de energie, de dadendrang, de drive, of hoe je’t noemen wilt, die daaraan ten grondslag ligt. Iedereen die wel eens naar New York gaat om zich ‘op te laden’ weet waarover ik het heb. Het is typerend hoe snel die energie op nieuwkomers overslaat: die hebben plotseling zin om van alles te gaan ondernemen – ook al komt daarvan soms niet veel terecht. Zulke energie, ‘die in de lucht hangt’, is niet te meten, en niet na te bootsen. Maar het is niet moeilijk in te zien dat die het absorptievermogen van een stad bevordert, en daarmee meer mensen het gevoel geeft thuis te zijn."