Gelezen in het Algemeen Uitbreidingsplan van Amsterdam (1935):
Gisteren werd de totstandkoming van de nieuwe structuurvisie Amsterdam 2040, onder grote belangstelling, gevierd in Felix Meritis, de tempel van de Verlichting. We spreken van het tiende structuurplan van Amsterdam ooit. Het eerste plan was het vermaarde Algemeen Uitbreidingsplan van 1935, nu 75 jaar geleden door de Amsterdamse gemeenteraad vastgesteld. Dit tiende plan kwam op vrijwel overeenkomstige wijze tot stand als het eerste, inclusief het werk van de vier windstrekencommissies. Ook de bijeenkomst gisteren, in Felix Meritis – Gelukkig door Verdiensten -, paste wonderwel in de procesgang die 75 jaar eerder door Scheffer, Van Lohuizen en Van Eesteren werd gevolgd. Zou iemand het hebben opgemerkt? Ik denk van niet.
Nogmaals lees ik in het plandocument van 1935. Over het plan voor de grachtengordel: “De hooge stedebouwkundige waarde van den laatsten uitleg en de gaafheid van het stadsbeeld toonen aan, dat deze dateeren uit een bloeitijd van onze beschaving, waarbij bijkans elke vorm van productie en dus ook het bouwen door keur of voorschrift geregeld was.” Daarna volgt de industriële revolutie. “In stedebouwkundig opzicht uit zich dit in ordelooze verspreiding van de bebouwing ten gevolge van het ontbreken van natuurlijke begrenzingen en in stelselloosheid door het te loor gaan van een levende traditie, ook bij de overheid, die de zorg voor den stadsuitleg niet meer tot haar taak rekende, doch aan het particulier initiatief overliet.” En dan komen Berlage en het AUP: “De innerlijke geestkracht, die haar na tijden van rampspoed en tegenslagen steeds weer ongebroken deed opstaan en die zich steeds weer in den, als geheel genomen, zoo stijlvollen opbouw der stad heeft geuit, is wel de schoonste traditie, die van vorige geslachten op het huidige is overgedragen.” Deze welsprekende zinnen vloeiden destijds uit de pen van L.S.P. Scheffer, de grootvader van Paul Scheffer, midden in de crisis van de jaren dertig, na de gruwelen van de Somme, Ieper en Verdun. Anders dan onze voorouders geloven wij niet meer in publieke stedenbouw, het maakt ons niet uit of zich ordeloze verspreiding en stelselloosheid voordoet. Niet dat ik terugverlang naar vroeger tijden. Herman Wijffels zei het gisteren indringend: het is tijd voor een ander soort democratie, een echte burgerdemocratie, interactief, met voortdurend creatieve processen. Dus geen vertegenwoordigende democratie meer, en al helemaal geen partijdemocratie. Het is voorbij. We moeten opschieten. “Tenminste, als we samen willen overleven.”
Geef een reactie