Gelezen in ‘Brazilië’ (1998) van Paul Meurs en Esther Agricola (red.):
Omdat zoonlief naar Brazilië wil, sla ik de architectuurgids van Paul Meurs en Esther Agricola nog eens open. Het boek is de neerslag van een aantal Braziliëreizen die het tweetal architectuurhistorici midden jaren negentig organiseerde naar het Zuid-Amerikaanse land, dat toen juist in opkomst was. Deelnemers aan de excursies schrijven over hun bevindingen in steden als Rio de Janeiro, Brasilia, Curitiba, Salvador en Sao Paulo. Het slothoofdstuk is van de hand van architectuurcriticus Hans van Dijk, destijds hoofdredacteur van het spraakmakende architectuurtijdschrift ‘Archis’. De titel luidt: ‘Factor Brazilië: weidsheid’. Het stelt de vraag: ‘wat neemt men uit Brazilië mee, behalve de op talloze dia’s vastgelegde bevestiging van het beeld dat voor vertrek al in die reisbagage zat.”
Weidsheid dus. Van Dijk: “De grote schaal is lange tijd anathema geweest in Europa. In Nederland was Maaskant de enige architect die haar aandurfde en daarmee heeft hij veel kritiek geoogst.” Hier spreekt iemand over moderne architectuur. Hoewel. “Nu ook in de Europese steden opgaven worden gesteld met grootschalige programma’s op stedelijke leegtes in verlaten haven- en industrieterreinen, bovenop gereorganiseerde spoorwegemplacementen, langs uitgestrekte bundels infrastructuur en in de stedelijke periferie, wint het vermogen om met de grote schaal om te gaan aan relevantie.” Dat was in 1998. Anno 2012 leest de passage van Van Dijk als een fragment uit een vreemd, ander tijdperk. Inmiddels koesteren we namelijk weer de kleine schaal, die ene kavel, het individuele huis, de ‘spontane stad’. Nederland is vijftien jaar later totaal veranderd. Alle Braziliereizen zijn vergeefs geweest. We zijn weer terug bij af. Het kan verkeren.
Geef een reactie