Smart City

Gelezen in ‘De durf van Rotterdam’ (2013) van Alexander Rinnooy Kan:

Begin deze week gesproken bij de Van der Leeuwkring in Rotterdam over ‘de stad als brein’. Locatie: de nieuwe bibliotheek van de medische faculteit van het Erasmus MC. Een toepasselijke plek. Het bleek trouwens om een bijzondere ruimte te gaan, ontworpen door Claus en Kaan, die zo weggelopen leek uit het oeuvre van Frank Lloyd Wright. Ter voorbereiding ontving ik van de organisatie de tekst van de vierde Guest Urban Critic lezing, gehouden door Alexander Rinnooy Kan, tegenwoordig universiteitshoogleraar economie en bedrijfskunde aan de Universiteit van Amsterdam. Titel: ‘De durf van Rotterdam’. Rinnooy Kan was gevraag te reflecteren op de toekomst van de Maasstad vanuit zijn inzicht in ondernemerschap en economische dragers van de stad, “en zijn ervaringskennis van samenwerking op de grensvlakken tussen bestuur, ondernemerschap en burgers.” Hoe dicht kan iemand het onderwerp van ‘de stad als brein’ naderen?

De stad moet vernieuwen, aldus Rinnooy Kan. Aan het begin van zijn lezing stelde hij zich de vraag hoe een stad als Rotterdam zo’n vernieuwingsproces zou moeten inrichten. Sommige steden zijn daarin immers succesvoller dan andere. Harde infrastructuur is naar zijn stellige overtuiging niet voldoende. “Het gaat ook om de kennis in een stad en het vermogen om die kennis te delen, uit te dragen en te vermeerderen. Daarnaast gaat het om wat de ‘sociale infrastructuur’ wordt genoemd: het intellectuele en het sociale vermogen. Dat zijn de ingrediënten waar de succesformule in toenemende mate op gebaseerd lijkt te zijn.” Een ‘smart city’ bouwen is in de ogen van Rinnooy Kan ook allerminst een kwestie van technologie. Het gaat om ‘een veel breder verhaal’. Vijf lessen noemt hij vervolgens: een aanpak die breed en meerdimensionaal is, het vermogen om lange termijn doelen te formuleren en tegelijk stappen in de goede richting te zetten; operationele principes van ‘van onder op’, professioneel ondersteund; latent aanwezig kapitaal in de stad mobiliseren; een betrekkelijk radicale, compromisloze vernieuwingszin met principes waaraan je als stad jarenlang vasthoudt. Moeilijk? Zeker. Maar de stad is volgens spreker het perfecte aggregatieniveau voor samenwerkingen. De stad, aldus Rinnooy Kan, “heeft het goede niveau om te laten zien aan de volledige gemeenschap van betrokkenen wat het uiteindelijk op gaat leveren voor iedereen.” Ik zou zeggen, wees nog radicaler. Benut de stad volledig, gebruik hem als één groot brein.