Alternatieve steden

Gelezen in ‘Rebel Cities’ (2012) van David Harvey:

Op 20 juli 2012 publiceerde NRC Handelsblad een recensie van de hand van Wouter Vanstiphout over David Harveys ‘Rebel Cities’ (2012). Vanstiphout is bijzonder hoogleraar ‘Design and Politics’ aan de TU Delft, David Harvey is ‘distiguished’ hoogleraar Antropologie en Geografie aan de City University of New York. Vanstiphout vond het boek van Harvey een indrukwekkend pamflet, maar meende dat deze de plank missloeg waar de oude communist nog altijd geloofde in een wereldrevolutie, nu vanuit de steden. ‘Rebel Cities’ verscheen kort na de opstanden van de Occupy beweging. Voor Harvey was de vergelijking met de Parijse Commune van 1871 destijds te mooi om niet te maken. En het moet gezegd, sinds het verschijnen van het boek zijn we getuige geweest van alweer nieuwe opstanden in steden als Istanbul en Kiev. Vorige week las ik het boek dan eindelijk.

Net als voor Marx is voor Harvey de stad de fysieke uitdrukking van de grenzeloze accumulatie van kapitaal, nee het is erger: moderne steden als Dubai, Madrid, Sao Paulo, Mumbai, Hongkong en Londen zijn, aldus de Marxistische hoogleraar, gefinancierd met immense leningen en schulden die nooit en te nimmer zullen worden terugbetaald. "Almost every city in the world has witnessed a building boom for the rich – often of a distressingly similar character – in the midst of a flood of impoverished migrants converging on cities as a rural peasantry is dispossessed through the industrialization and commercialization of agriculture." Op de vleugels van de ‘We are the 99 percent’ moet volgens Harvey zowel mondiaal als lokaal een nieuwe, rechtvaardiger maatschappij worden gevestigd, met daarbinnen ruimte voor alternatieve steden. In ‘Rebel Cities’ heb ik gezocht naar de contouren van of hoe deze alternatieve steden zouden zijn te bereiken, maar heb weinig anders gevonden dan enkele voorbeelden uit Bolivia, zoals El Alto, hoog in de bergen boven La Paz. De staat heeft zich er teruggetrokken, het bestuur bestaat uit zelforganisatie, de omgang tussen groepen is informeel, langzaam groeit er een gevoel van solidariteit. Het deed Harvey denken aan de Parijse Commune. Mij herinnerde het aan Ayn Rand’s ‘Atlas Shrugged’. Een utopie.