Gelezen in ‘Moscow on the rise’ (2013) van Robert Argenbright:
Vandaag het laatste college in de reeks over Moskou, de Russische metropool in transitie, aan de Universiteit van Amsterdam. Een van de artikelen die de studenten ‘Urban Studies’ aan de UvA voor het tentamen moeten lezen is van de hand van Robert Argenbright, van de University of Utah, Salt Lake City. Argenbright onderzoekt de politiek-economische ruimte van de Russische Federatie. Hij laat zien dat Moskou binnen die geografische ruimte de positie heeft ingenomen van ‘primaatstad’. Een primaatstad is een stad die ten minste twee maal zo groot is als de eerstvolgende stad in de rangorde van steden binnen dezelfde geografische ruimte. Nee, het gaat verder, een primaatstad domineert ook het politieke, economische en sociale leven binnen die ruimte. Althans, dat stelde ooit Mark Jefferson, in 1939, toen hij het begrip introduceerde. Moskou is overigens een bijzonder geval omdat die dominantie en primaat-status geldt uitgerekend in het grootste land ter wereld, zonder koloniaal verleden en zonder economie die vooral op export is gericht. Dat had Jefferson destijds nooit gedacht. Hoe kan Moskou dan toch een primaatstatus hebben verworven? Dat is de vraag die Argenbright zich in zijn artikel stelt. Let ook op zijn woorden: “Moscow is not just a city in a country, but the city that created the country.”
De autocratie van Moskou gaat ver terug in de tijd. In het begin van de achttiende eeuw wist tsaar Peter de Grote er al geen raad mee. Hij verzon Sint Petersburg en doopte die tot nieuwe hoofdstad, maar Moskou bleef desondanks het transportknooppunt en de vergaarbak van Russisch kapitaal en het dominante Russische cultureel centrum. “After World War II ended, Moscow continued to grow as the political-administrative capital of the Soviet empire, the leader in education and the arts, and the largest single industrial center in the Eastern bloc,” ook al probeerden latere machthebbers Moskou in de tang te krijgen door de groei af te leiden naar het verre oosten. Wat in het artikel volgt is een beschrijving van de naoorlogse pogingen om Moskou in status te reduceren. Niets lukte de Sovjets, ondanks de problemen van overconcentratie. Argenbright noemt de recente ingreep van de regering om het oppervlak van de gemeente Moskou te verdubbelen radicaal. Deze ingreep interpreteert hij als een poging om van Moskou een megaregio te maken. Ondertussen denkt hij dat andere voorsteden zullen ontstaan en dat de ingreep zelf vooral Europese trekken vertoont, maar dat de werkelijkheid zich Aziatisch zal voltrekken. “The regime’s ‘multipolar’ rhetoric may echo Europe, but actual governance in Russia more closely resembles China.” Moskou, concludeert Argenbright, zal blijven groeien, wat er ook gebeurt.
Geef een reactie