Verguisd

Gelezen in Het Parool van 28 september 2010:

Vorige week gedineerd met Kadir Topbas, architect en burgemeester van Istanbul. Over zijn stad sprak hij uitsluitend in machtstermen. Istanbul wordt groot, groter dan Londen, zei hij. Sinds 2002 is er maar liefst 18 miljard euro publiek geld in de stad geïnvesteerd; Europa kan niet meer om Istanbul heen. Het was alsof ik de president van Turkije hoorde spreken. Het bezoek deed me denken aan de theevisite bij Joeri Loezjkov, de burgemeester van Moskou. Ik bezocht hem in 2005. Ook deze burgervader sprak toen, hoewel vriendelijk lachend, uitsluitend in machtstermen, alsof hij de president van Rusland was. Destijds was hij ook werkelijk voor die functie in de race geweest. Gisteren echter werd hij ontslagen. Door president Dmitri Medvedev. Volgens Het Parool hadden de twee onenigheid over de bouw van een snelweg tussen Sint Petersburg en Moskou. Medvedev zwichtte voor boze burgers die de snelweg niet door een bos wilden hebben aangelegd. Loezjkov verweet hem daarop zwakke knieën. Maar er waren meer aanvaringen tussen de burgemeester en de president geweest. Loezjkov sloopte een Moskouse villawijk tegen de zin van Medvedev. Vervolgens gingen de staatsmedia Loezjkov beschuldigen van corruptie.

Beide voorbeelden maken duidelijk dat burgemeesters van metropolen tegenwoordig geduchte concurrenten zijn van staatshoofden. Moskou is goed voor 20 procent van het Bruto Nationaal Product van heel Rusland. Het budget van de gemeente is 27 miljard euro. De economie van Istanbul groeit onstuimig en draagt zeker 25 procent bij aan de Turkse economie. Sinds het bewind van Loezjkov gaat het Moskou economisch voor de wind. Ook Istanbul en Topbas blijken een gouden combinatie. Addie Schulte in Het Parool: “Op zijn (Loezjkov’s) staat van dienst stond de transformatie van de stad. Er waren snelwegen aangelegd, het metronetwerk werd uitgebreid, kerken werden herbouwd. Moskou werd een aantrekkelijke stad om te wonen.” Volgens Schulte bemoeide de burgemeester zich tot in de kleinste details met het openbare leven. Het sneeuwvrij houden van de stad was een van zijn obsessies. Hij werd er mateloos populair mee. Ook verzorgde hij gratis openbaar vervoer voor veteranen en gepensioneerden. Maar toen kwam de kredietcrisis. Het aantal miljardairs in de stad halveerde. En wie herinnert zich nog afgelopen zomer? De bosbranden rond Moskou, de verstikkende rook in de stad, de extreme hitte? Loezjkov kon er niets aan doen, maar de extreme zomer zal ongetwijfeld aan de val van de burgemeester hebben bijgedragen. Vanuit het Kremlin werd het duidelijk gezien. Geen journalist legt nog het verband. Dat is begrijpelijk. Ik denk echter dat mensen sterk reageren op fysieke omstandigheden. Ze werken op hun humeur. Dat is gevaarlijk. Zeker als het macht betreft.