Gelezen in Het Parool van 2 juni 2010:
Afgelopen week overleed op 93-jarige leeftijd atoomgeleerde Jaap Kistemaker. Hij bouwde in de geheime catacomben van Werkspoor aan de Hoogte Kadijk in Amsterdam een isotopenscheidingsmachine, waarmee hij op 6 november 1953 de eerste tien miligram lichtverrijkt uranium wist vrij te maken uit een geheime voorraad Nederlands uraniumerts. Vanaf 1960 was hij in staat op grote schaal verrijkt uranium te produceren. Dat meldt Het Parool. De techniek werd, mede op aandringen van de Amerikanen, direct tot defensiegeheim verklaard. Het leidde later tot de oprichting van Urenco, de Nederlands-Duits-Britse uraniumcentrifuge in Almelo. Kistemaker had zijn Amsterdamse laboratorium gebouwd nadat hij na de Tweede Wereldoorlog het geheim van kernisotopenscheiding had afgekeken bij Niels Bohr in diens laboratorium in Kopenhagen. De Nederlandse regering had hem daar eind 1945 in het diepste geheim naar toe gestuurd omdat ze door begon te krijgen welke immense technologie schuilging achter de Amerikaanse kernbommen op Japan. Later verhuisde het laboratorium naar de Kruislaan in de Watergraafsmeer. Toen werkten er al 69 mensen. “"De uraniumscheiding was zijn grote ontdekking. Hij heeft de Nederlandse natuurkunde weer op de kaart gezet,” laat de huidige directeur van het Instituut voor Atoom- en Molecuulfysica, AMOLF, de krant weten. Onlangs verhuisde AMOLF naar het Science Park. Een deel van het werk is ondergebracht bij ECN in Petten.
Het klinkt als een onwaarschijnlijk verhaal. Uraniumverrijking in hartje Amsterdam. Wie had dat gedacht? “Aan Kistemaker danken wij de bijzondere onderzoekscultuur binnen AMOLF,” voegt de directeur eraan toe. Die cultuur bestaat uit het denkbeeld dat ook fundamentele geleerden moeten bijdragen aan oplossingen voor problemen in de maatschappij en de industrie. Nog gekker is het bericht dat diezelfde Jaap Kistemaker na zijn pensioen vluchtte in een ‘andere hobby: de sterrenkunde in Oud-China. Het was een oude liefde. “Hij leerde Chinees, om te weten hoe de Han-Chinezen aardse verschijnselen verklaarden uit de sterren. Het leidde in 1997 tot een internationaal vermaard handboek.” Dat handboek gaat over de sterrenhemel van tweeduizend jaar geleden.
Geef een reactie