Gelezen in The Big Sort (2009) van Bill Bishop:
Kan een mens de toekomst voorspellen? Ronald Inglehart van de Universiteit van Michigan lijkt achteraf beschouwd over die gave te beschikken. Begin jaren zeventig van de twintigste eeuw ontvouwde hij een maatschappelijke theorie, afgeleid van het werk van Maslov, waarin hij de ontwikkelingsgang van alle geindustrialiseerde landen primair afleidde van welvaartsgroei. Mensen in het Westen die niet langer armoede kenden, schreef hij, zouden in de eerste plaats geven om zelfexpressie. "Those who lived in times of depression or joblessness esteemed economic growth." Zij die alles kunnen krijgen wat ze willen zijn meer begaan met het milieu en met hun persoonlijke keuzevrijheid.
Hij noemde het een nieuw wereldbeeld. Het oude was dat van de industriele wereld waarin materiele zaken nog het belangrijkst werden gevonden door de mensen. Maar al die materiele welvaartsgroei zou op een gegeven moment onvoorziene maatschappelijke veranderingen teweegbrengen: "change in gender roles, attitudes toward authority and sexual norms, declining fertility rates, broader political participation, and less easily led publics." Mensen zouden op zoek gaan naar persoonlijke spiritualiteit. "Class, economic growth, and military security would decline in political importance, replaced by issues of personal freedom, abortion rights, gay rights, and the environment. (…)" De politieke gevolgen waren nauwelijks te overzien. "People would be less inclined to obey central authority and would lose trust in traditional hierarchical institutions (…)" Niet dat mensen niet meer geinteresseerd zouden zijn in politiek, al zouden minder mensen dan ooit gaan stemmen. "Rather, they would adopt a politics of self-expression." Vertrouwen in de overheid, voorspelde Inglehart, zou tot een absoluut dieptepunt zakken.
Deze voorspelling van een post-materialistische samenleving is helemaal uitgekomen. We zitten er middenin. Vooral Nederland, dat Bill Bishop het meest post-materialistische land ter wereld noemt, kent de symptomen als geen ander. Ineens begrijp ik de publieke reacties op de Algemene Beschouwingen van afgelopen week. Het ongemak van de oppositie, de overdrijving, de flauwe humor en de geringschattende toon van het parlementaire debat en tegelijk het minimale vertrouwen van de pers en de bevolking in zowel de regeringscoalitie als de oppositiepartijen Voor de ruimtelijke planning heeft ze eveneens ingrijpende gevolgen. Doorgaan op de oude weg kan niet meer. Vrijheid, ruimte voor zelfexpressie, minder overheidssturing, tegelijkertijd meer controle over de omgeving en een groter belang van het milieu, het zijn de nieuwe eisen die aan de ruimtelijke ordening gesteld worden. Het leidt tot een steeds krachtiger ruimtelijke uitsortering. Leve de Vrijstaat!
Geef een reactie