Gelezen in ‘Dark Age Ahead’ (2004) van Jane Jacobs:
Bron: Jacobs Papers, Boston College Burns Library
Tegenover ‘Gouden Eeuwen’ staan ‘Donkere Eeuwen’. Donkere Eeuwen domineren wanneer samenlevingen openheid afwijzen, zich boos afkeren van de rest van de wereld, pessimistisch worden, zichzelf isoleren, eigenwaarde verliezen, de kunsten verwaarlozen. De Amerikaans-Canadese schrijfster Jane Jacobs schreef erover in haar laatste boek, ‘Dark Age Ahead’(2004). “The world today is a bewildering mosaic of cultural winners, groeps of people sunk into old or recent Dark Ages and downward spirals, groups in the process of climbing out, and remnants of preagrarian cultures, as well as remnants of declined empires.” Zelfs binnen landen kunnen Gouden Eeuwen en Donkere Eeuwen naast elkaar bestaan.Voor Jacobs was duidelijk dat de wereld eind twintigste eeuw een grens was gepasseerd. Na tienduizend jaar landbouw en voedselproductie was nu een ‘post-agrarische moderniteit’ realiteit geworden. Onze toekomst, schreef ze, hangt af van onderzoek, onderwijs, innovatie, economische diversiteit en vrede, dus van vrijheid en grootstedelijkheid. Zelfs westerse samenlevingen vinden dit nog altijd pijnlijk en moeilijk te accepteren en verlangen terug naar vroeger. Democratische stadstaten lijken nog het beste geëquipeerd om de toekomst met open vizier tegemoet te treden.
Wanneer is sprake van een Donkere Eeuw? Dat is moeilijk vast te stellen. Vaak hebben mensen het niet in de gaten. In ‘’Dark Age Ahead’ stelde Jacobs zich liever de vraag hoe een samenleving de komst van een Donkere Eeuw kan vermijden. Als voorbeelden koos ze Japan en Ierland. Volgens haar waren beide veerkrachtige samenlevingen met een sterk geheugen, die zich openden naar de wereld, maar die hun eigen cultuur niet vergaten. Spelenderwijs de eigen cultuur ontwikkelen is misschien wel de beste voorzorg tegen verlies en verval. “Beneficent spirals, operating by benign feedback, mean that everything needful is not required at once: each individual improvement is beneficial for the whole.” Naast spel is grote zelfkennis nodig, een kritisch zelfonderzoek door de hele samenleving. En leven vanuit kernwaarden die door generaties aan haar werden overgedragen. “Any culture that jettisons the values that have given it competence, adaptability, and identity becomes weak and hollow.” Poëzie, literatuur, zangkunst en muziek zijn zeer wel in staat om emoties en herinneringen door te geven. “The emotional powers of the arts are obviously central to every culture.” Maar hoogmoed – hubris –, daarvan moeten machthebbers verre blijven. Gouden Eeuwen zijn vooral eeuwen van spel en spelen. Een samenleving die stopt met spelen is gedoemd.
Geef een reactie