Droomeconomie

Gelezen in ‘’The Great Reset” (2010) van Richard Florida:

In het derde deel van ‘’The Great Reset’’ – zijn nieuwste boek -  legt de econoom Florida uit dat de huidige crisis niet zozeer veroorzaakt werd door de banken als zodanig, maar door de vrijwel ongelimiteerde kredietverstrekking die door de banken èn de regeringen in de jaren negentig mogelijk werd gemaakt. In Amerika heeft dat geleid tot een krankzinnige schuldenlast. Waar is al dat niet bestaande geld voor gebruikt? Voor huizen en auto’s. Nu tijdens de crisis zie je ineens waar in het land de economie niet reëel was, maar kunstmatig, dat wil zeggen overwegend op een vastgoedmarkt en een autohandel gebaseerd die werden voortgedreven door vrijwel ongelimiteerde kredietverstrekking. Die gebieden vallen nu genadeloos door de mand: Florida, Phoenix, grote delen van de Sun Belt, deze uitgestrekte suburbane steden leken een nieuwe economie te beloven, maar blijken bij nader inzien uit gebakken lucht te bestaan. Ondertussen werd de nationale economie er niet productiever op. Reële welvaart is er in Amerika al die tijd onvoldoende gecreëerd; de droombanen van de afgelopen periode lagen in het economisch-financiële domein met zijn exorbitante bonussencultuur, niet in de techniek, het onderwijs, de maakindustrie, de dienstensector, de creatieve industrie, laat staan de publieke sector. Talent koos de studie economie en zocht zijn heil bij de banken, verzekeraars, vastgoedbedrijven en andere financiële instellingen. Dat talent ging dus verloren. Zelfs de steden met een honderd procent diensteneconomie presteren op dit moment beter dan de booming vastgoedsteden in het zuiden. Al zijn de salarissen er relatief laag, deze dienstensteden kennen tenminste weinig werkloosheid en produceren werkelijk iets, namelijk diensten.

Hoe zit dat in Europa? We weten dat de onstuimige welvaartsgroei van Spanje overwegend op de vastgoedmarkt was gebaseerd. In de Europese Sun Belt zien we dus overeenkomstige verschijnselen. Maar ook in het minder zonnige Nederland moeten we vaststellen dat veel welvaartsgroei van de afgelopen jaren verband hield met een overwegend suburbane bouwactiviteit die kunstmatig werd opgewekt door wel zeer gunstige fiscale arrangementen, kredietverstrekking en bezopen leaseconstructies. Geografen als Van Engelsdorp Gastelaars noemden dat eufemistisch ‘’welvaartsgedreven’ groei (dat wil zeggen niet door demografische groei geschraagd), maar volgens Florida betrof het geen echte welvaart. Het was gedroomde welvaart, welvaart op papier. Grote delen van Nederland hijgen nog na van de bouwwoede en onze autowegen slibden dicht met leaseauto’s, maar achter al deze zogenaamde welvaartsgroei blijkt bitter weinig economie schuil te gaan. Die huizen en dat asfalt, daar zitten we maar mooi mee. Dat moeten we binnenkort weer afbreken.