Extreme makeover

Gelezen in Babel Jaarbericht 2007-2008 van 31 juli 2009:

Babel is het architectuurplaform van Zaanstad. Deze zomer bracht het zijn jaarboek uit. Daarin wordt verslag gedaan van alle activiteiten van het afgelopen jaar. Het is een heel erg leuk boek waaraan je kunt aflezen dat daar in de Zaanstreek werkelijk iets gebeurt. Laten we zeggen: een Europese Culturele Hoofdstad in de maak. Omdat ik aan een van de activiteiten heb deelgenomen, kreeg ik een exemplaar toegezonden. Met meer dan gewone belangstelling blader ik het door. Ineens valt m’n oog op een programma van 13 en 16 mei 2007, getiteld ‘Constant & de creatieve stad’. Op twee avonden werden in het Zaanse twee films vertoond over Constant Nieuwenhuijs: ‘New Babylon’ (2005) en ‘Constant, Avant le départ” (2006) van VPRO-makers Thomas Doebele en Maarten Schmidt. De inleidende lezing was van Merijn Oudenampsen van het "kritische platform Flexmens.org en initiatiefnemer van verschillende politieke projecten en debatten rond thema’s als flexibiliteit en bestaansonzekerheid." En wat beweerde Merijn Oudenampsen? "Amsterdam ondervindt op dit moment een Extreme Makeover: een metamorfose van ongekende omvang houdt de stad Amsterdam in haar greep. (…) De metamorfose van Amsterdam naar een ondernemende stad heeft zorgwekkende consequenties: Terwijl het stadsbestuur naar buiten kijkt op zoek naar investeringen en talent, wordt de lokale bevolking die niet productief is of niet zijn creativiteit kan marketen overbodig. Deze surplus polulatie wordt langzaam verplaatst naar de regio. De stedelijke ‘facelift’ draait om de verwijdering van sociaal weefsel net zoals tegenwoordig het fysieke vetweefsel wordt verwijderd. De omgeving van de Creatieve Stad dreigt een sterk gesegregeerde omgeving te worden."

Afgezien van het ouderwetse jaren-80-jargon met al z’n ideologische Lefebre-veren heeft deze Merijn Oudenampsen natuurlijk gelijk. Maar het is geen complot en er is geen sprake van een verdrijving; en ook is het niet waar dat de ‘onderbouw’ van de samenleving wordt vergeten. Integendeel, het roodgroene college van Amsterdam doet er alles aan om ‘de boel bij elkaar te houden’. Maar inderdaad, er vindt een Grote Uitsortering’ plaats, niet alleen binnen Amsterdam of binnen de Amsterdamse regio, maar ook binnen Nederland en zelfs binnen Europa en de wereld. En Amsterdam verandert ingrijpend, eindelijk. Vandaar de noodzaak om regionaal gezamenlijk op te trekken. Wat Constant daarmee te maken heeft? Ach, het is geen tijd meer voor utopieën. Wel voor ideeën en idealen. Maar dan gestoeld op concrete ervaringen van gewone mensen. Dat is wat straks in de ‘Vrijstaat Amsterdam’ gebeurt. Ik kan niet wachten.