Gelezen in NRC Handelsblad van 30 september 2009:
Alweer zo’n interessante column. Ditmaal van de oude J.L. Heldring, verschenen eind juli in NRC Handelsblad. Heldring verwijst overigens naar een eerder verschenen column van Luuk van Middelaar van begin juni. Titel: ‘Events, dear boy, events’. De titel verwijst naar een uitspraak van Britse premier Harold Macmillan, die antwoord geeft op de vraag wat hij als premier het meeste vreest. Gebeurtenissen, zegt hij. Politiek is niet slechts het vaststellen van wetten en beleid, het verdelen van de welvaart of het organiseren van publieke diensten. Politiek gaat bovenal om het reageren op onverwachte gebeurtenissen. Heldring noemt de Nederlandse politiek echter een van regels. Ze vertrouwt erop dat de geschiedenis zich volgens voorspelbare lijnen beweegt. Maar dat is niet zo. Onverwachte gebeurtenissen gooien telkens weer roet in het eten. Nederlanders echter, aldus Heldring, denken met regels alles te kunnen beheersen en zijn dus onthand wanneer ze door evenementen worden overrompeld. Die evenementen roepen in Nederland telkens nieuwe regels op. Waarop hij de vraag stelt: wat is de oorzaak van die onbedwingbare Nederlandse regelzucht? De columnist noemt drie mogelijkheden: het calvinisme (maar dat vindt hij afgezaagd), ons verleden als waterbeheerders en bouwers van dijken; of: angst voor de chaos – een angst die we gemeen hebben met onze Oosterburen.
Altijd gedacht dat wij zo goed konden improviseren. Veel beter dan de Fransen of de Duitsers. Peter Hall duidde dat improvisatietalent eens aan met de term ‘Dutch pragmatism’. Maar die regelzucht waar Heldring het over heeft is inderdaad opvallend. Die bestaat ook. Nederlanders willen cijfers, geen woorden en al helemaal geen visie; ze willen heldere procedures, geen overpeinzigen of vergezichten. Geloof in maakbaarheid die voortkomt uit de noodzaak van regulering van ons laagland acht ik een goede verklaring hiervoor. En nuchterheid, inderdaad: pragmatisme. Nuchterheid en planmatig organiseren leiden er beide toe dat er steeds meer regels komen. Met als reactie: steeds meer irritatie. En steeds minder vrijheid. Zo vormt zich sluipenderwijs het Hollandse ongenoegen over de overheid, de politiek, het bestuur.
Geef een reactie