Gezien in Paestum, Italië, op 6 augustus 2013:
In Zuid-Italië onder andere Paestum bezocht. De drie Griekse tempels, ooit eindbestemming in de Europese Grand Tour waarin vooral Engelse jongeren uit de betere kringen met de antieke beschaving in aanraking moesten worden gebracht, blijken opgenomen in een belangrijke Grieks-Romeinse nederzetting die pas na de Tweede Wereldoorlog grotendeels werd opgegraven. In Leonardo Benevolo´s ´Die Geschichte der Stadt´ (1975) wordt Poseidonia nauwkeurig gekarteerd. De stad had in aanvang alle kenmerken van een vrije Griekse nederzetting. Benevolo noemt in dat verband vier bepalende factoren, te weten 1. geen stadsdelen of andere interne geledingen, maar lange rechte straten en woonhuizen die alle, groot en klein, op dezelfde architectonische principes waren gebaseerd, 2. een duidelijke ruimtelijke scheiding tussen wonen, heiligdom en bestuurscentrum, elk met een eenvoudige architectonische vormentaal, 3. de stad als ruimtelijke eenheid harmonieus in het landschap ingepast, 4. begrensde groei van de stad en, bij het bereiken van een bepaalde maximale omvang, de stichting van nieuwe steden.
Bij het nalezen van Benevolo valt me weer op hoe het twintigste eeuwse Modernisme van Le Corbusier, Van Eesteren en Hilbesheimer zich moet hebben gespiegeld aan deze kenmerken van de antieke Griekse stedenbouw. Amsterdam Nieuw-West naar het voorbeeld van het oude Athene. Benevolo: ´Die geometrische Anlage der Stadt erlaubte es, die Stadtentwicklung zu steuern und die bebaute Flaeche bis zu einem gewissen Grade problemlos auszudehnen. Die Moglichkeiten, die diese Form der Stadtplanung bot, wurden auch in der hellenistischen Epoche weidlich ausgeschopft.´ Alleen Alexandrië groeide uit tot een ware metropool, met rechte wegen van wel vier tot vijf kilometer lengte. Telde Athene ten tijde van Pericles niet meer dan 40.000 inwoners, Alexandrië aan de monding van de Nijl bereikte een omvang van liefst 300.000 stedelingen, de voorsteden niet meegerekend. Over het verstedelijkte gebied als geheel spreekt Benevolo in termen van een antieke ´Megalopolis´. Benevolo: ´Das Ergebnis war ein gleichermassen chaotisches wie geordnetes Stadtbild, insofern in vieler Hinsicht dem moderner Grossstaedte aehnlich.´Poseidonia in Zuid-Italië bleef beperkt tot 6.000 stedelingen. Allen zouden later door de malaria om het leven komen.
Geef een reactie