Het gelijk van Florida

 

Een week na de lokale verkiezingen trekken de kruitdampen langzaam op en wordt het nieuwe patroon zichtbaar in het politieke landschap van Nederland. In NRC Handelsblad van 4 maart 2010 stonden op bladzijde 3 de nieuwste kaarten van Nederland afgebeeld, weergevend het stemgedrag in de gemeenten. Opnieuw zijn de kaarten moeilijk leesbaar. Kennelijk hoopt de redactie patronen in stemgedrag te zien die regio’s markeren. Tevergeefs. De patronen zijn wel geografisch maar niet meer regionaal. Ze zijn stedelijk.

Richard Florida krijgt steeds meer gelijk. Onder de kop ‘A New Theory of Growth’ beschrijft Bill Bishop in ‘The Big Sort’ hoe Richard Florida begin 2000 op het idee kwam van een creatieve klasse. Met de opkomst van deze klasse sorteerde de Amerikaanse bevolking zich ruimtelijk uit. Niet regio’s, maar steden onderscheiden zich. Sommige steden werken als magneten op de creatieve klasse, andere stoten deze klasse juist af. Deze ruimtelijke uitsortering, waarschuwde Florida, zou leiden tot nieuwe vormen van segregatie. Op datzelfde moment vonden Bishop en de zijnen gegevens over groepen steden die zich in totaal verschillende richtingen ontwikkelen: High-Tech Cities versus Low-Tech Cities. High-Tech Cities doen het in economisch opzicht veel beter, ofschoon ze zich kenmerken door zwakke sociale verbanden. Ze kenmerken zich door grote openheid, individualisme, kosmopolitisme, economische groei, een gemiddeld hoog opleidingsniveau, vernieuwingsdrang, een relatief hoog inkomensniveau, hoge vastgoedwaarden dus duur om in te wonen. Het zijn, zeg maar, welvarende links-liberale steden. Daartegenover staan steden die het minder goed doen, met een relatief laag opleidingsniveau, veelal nog hechte sociale verbanden, gekenmerkt door geslotenheid, lokale trots, weinig vernieuwingsdrang, chauvinisme.

 

Welnu, datzelfde patroon zie je in de Nederlandse verkiezingsuitslag terug. Steden als Amsterdam, Groningen, Haarlem, Leiden, Eindhoven en Utrecht stemmen overwegend links-liberaal (D66, GroenLinks, PvdA), steden als Rotterdam, Almere, Hoofddorp, Vlissingen, Dordrecht en Den Haag stemmen Lokaal, PvdD, PVV en TON. Het platteland stemt nog altijd overwegend CDA en VVD. Mooi is de treffende gelijkenis tussen de landelijke patronen van D66 en GroenLinks. Vooral in Brabant zie je dit terug: de Brabantse steden scoren hier hoog, maar hun omgeving juist opmerkelijk laag. In de Low-Tech Cities wordt gemopperd en heerst het grote ongenoegen, in de High Tech Cities – kleine eilanden in een zee van woede- is het nog altijd rustig.