Het ‘silo effect’

Gelezen in ‘Together’ (2012) van Richard Sennett:

‘The Craftsman’ heette het eerste boek van socioloog Richard Sennett over vaardigheden die mensen in staat stellen een waardevol leven te leiden – het zogenaamde ‘homo faber project’. Het verscheen in 2008. Dingen maken en daar plezier aan te beleven wordt in de huidige tijd vervangen door vluchtig en weinig prikkelend werk, was de boodschap van Sennett in ‘The Craftsman’. Dingen maken kan ook denkwerk betreffen – ook dat wordt steeds moeilijker. Onlangs verscheen deel twee, getiteld ‘Together’. Het boek vertelt het verhaal van het samenwerken en hoe moeilijk dat eigenlijk is. Eigenlijk is het heel praktisch werk, dat samenwerken. “My focus in ‘Together’ is on responsiveness to others, such as listening skills in conversation, and on the practical application of responsivesness at work or in the community.” Ik ben het boek aan het lezen en ik moet zeggen, het is fascinerend en tegelijk huiveringwekkend. Deel drie is in de maak. Het zal gaan over het bouwen van steden. “They aren’t made very well today; urban design is a craft in peril.” U bent gewaarschuwd: “my hope is that understanding material craftmanship and social cooperation can generate new ideas about how cities might become better made.” Ziedaar het uiteindelijke doel van de reeks: steden worden steeds slechter gebouwd, maar het kan beter.

Zonder samenwerking kun je geen steden bouwen en zonder de vaardigheid om dingen te maken kun je niet samenwerken, het klinkt allemaal logisch. Elke maatschappij eist samenwerking, aldus Sennett. Maar management deelt mensen op in organisaties en eenheden; dit noemt hij het ‘silo effect’. Dat effect leidt ertoe dat mensen van elkaar vervreemden en dat er een antagonistische wij-zij-verhouding ontstaat die samenwerking juist belemmert. Door snelle wisselingen wordt die samenwerking nog lastiger gemaakt. Een jonge werknemer die in 2000 in dienst treedt, zal twaalf tot vijftien keer van werkgever wisselen. Managers zorgen ervoor dat mensen gemiddeld niet langer dan negen tot twaalf maanden in hetzelfde teamverband werken. Niemand raakt ingewerkt en ingespeeld op de ander. De moderne samenleving, aldus Sennett, leert mensen hun vaardigheden af om samen te werken. De uitkomst zijn slecht gebouwde steden: qua vorm homogeen en rigide, sociaal drukt de stad nauwelijks nog een persoonlijke of gedeelde ervaring uit. “These are unfortunately familiar complaints.” Door ‘The Craftsman’ en ‘Together’ te schrijven hoopt Sennett dat wij weer betere steden zullen gaan bouwen. Kunnen wij nog meester worden over onze omgeving? Ik hoop het. En ik zie uit naar het derde en laatste deel.