Lichtsteden

Gezien op 30 december 2013 in Amsterdam:

Zondagavond met het hele gezin de lichtsculpturenroute gewandeld door de Plantagebuurt in gezelschap van Amsterdam Light Festival’s artistiek directeur Rogier van der Weide. Geweldig! Meer dan vijftien lichtkunstwerken gezien van deels Nederlandse, deels buitenlandse kunstenaars. Alweer een festival dat laat zien hoe kunstenaars de openbare ruimte van steden transformeren en socialiseren, zij het tijdelijk (in dit geval zes weken). Zaterdagavond alleen al liepen tienduizend mensen de wandeling door het rustige, tamelijk donkere deel van de binnenstad (met de Hortus en het Wertheimplantsoen als hoogtepunten); ondanks de lichte regen van zondag waren het er, schat ik, niet veel minder. Honderdzeventig vrijwilligers wijzen je de weg, overal strijken mensen in kroegen neer om zich op te warmen. Toeristen en inwoners flaneren gebroederlijk over straat – je hoort alle talen van de wereld; iedereen wil van de mooie binnenstad genieten. Vorig jaar bezochten 375.000 mensen het lichtfestival, afgelopen week – halverwege het festival – werd al de 300.000ste bezoeker geteld.

Daarmee haalt het Amsterdamse festival het nog niet bij dat van Lyon. Daar boeken jaarlijks liefst vier miljoen toeristen een hotelkamer om de unieke lichtshow in de publieke ruimte van de Franse stad te beleven. Maar dat spektakel is dan ook een klassieker en gaat terug op een middeleeuws evenement: van het massaal branden van kaarsen om de pest uit de stad te verdrijven is het uitgegroeid tot een jaarlijks artistiek en commercieel festijn. Of neem Glow in Eindhoven. Dat lichtevenement bestaat sinds 2009. Afgelopen jaar kwamen daar ruim 500.000 bezoekers op af. Nee, dan ‘Allerzielen in het Vondelpark’, sinds 2010 op 2 november jaarlijks op de vijver in het Vondelpark – een initiatief van Machteld van Barchjansen. Afgelopen november dreven er 560 bootjes van palmbladeren en kalkpapier gevouwen rond een brandende kaars op de vijver in het park, om de zielen van dierbare overledenen te herdenken. In een tent konden kinderen hun eigen bootje vouwen en versieren met schelpen en steentjes. Van Barchjansen had zich laten inspireren door een Japans ritueel. Haar eendaagse festival trok in 2013 achthonderd bezoekers, de 560 zielen niet meegerekend. Mooi.