Gehoord tijdens en na afloop van de conferentie ‘Trends and Transitions’ op 16 oktober 2007:
Het woord dat gisteren iedereen ongetwijfeld bijbleef, was ‘bizar’. We luisterden met ruim tweehonderd mensen, samengepakt in het conferentiecentrum van De Bazel, naar een lezing van John Robert McNeill over de geschiedenis en toekomst van de mondiale verstedelijking. Het was adembenemend, letterlijk (ook vanwege de slechte ventilatie). Volgens de wereldhistoricus McNeill is de afgelopen vijftig jaar in de geschiedenis van de mensheid, afgemeten aan de vele millennia die eraan vooraf gingen, alleen maar bizar te noemen. En ook ‘tumultueus’ en ‘chaotisch’. Orde zal er pas ontstaan, schat hij, over nog eens vijftig jaar, wanneer het grootste deel van de wereldbevolking (nu nog 50%, maar dan 70 tot 80%) in steden zal wonen. Dan zal het vruchtbaarheidscijfer drastisch dalen en stabiliseert zich de bevolking. Dan ook zal eerst het energieverbruik stabiliseren, het zoetwatergebruik en nog veel meer. Sociaal zal er pas rust kunnen ontstaan als de mensheid zich tegen die tijd mentaal heeft ingesteld op het leven in de stad.
Maar de economie dan?, vroegen wij ons later af. Zal de economische groei dan ook afnemen? De vraag werd McNeill ‘s avonds gesteld door Jesse Bos, voorzitter van de raadscommissie Ruimtelijke Ordening van de Amsterdamse gemeenteraad, aan tafel, toen iedereen alweer weg was en we met wethouder Van Poelgeest en prof. Joop Goudsblom en diens vrouw aten en napraatten in restaurant De Kas. McNeill had een briljant antwoord op haar vraag. Ten eerste, zei hij, meten wij alles af aan economische groei. Die drukken wij uit in groei van het Bruto Nationaal Product. Maar dat is een hele slordige maatstaf, die erg haastig in de jaren dertig van de twintigste eeuw is bedacht en, met kennelijk succes, geïntroduceerd. Zelfs de bedenker ervan, de econoom Kuznetsk, vond het geen geschikte graadmeter. Dus, concludeerde McNeill, zal er een andere maatstaf voor economisch welbevinden gevonden moeten worden. Eerst dan komt er rust aan het economische front.
Ten tweede, liet hij er nadrukkelijk op volgen, zijn er nog zoveel mogelijkheden voor hergebruik (recycling) van goederen en grondstoffen, dat de stedelijke economieën nog maar aan het begin staan van een proces dat nog eeuwen kan duren en dat geweldige, nu nog onvoorstelbare besparingen zal opleveren in grondstoffen-, water- en energiegebruik.
We veerden op. Een hoopvol perspectief. En ik moest ineens denken aan Jane Jacobs.
Geef een reactie