Vijf pijlers

Gelezen in ‘Dark Age Ahead’ (2005) van Jane Jacobs:

Vlak voor haar dood las de Amerikaanse publiciste Jane Jacobs het nieuwste boek van de geograaf Jared Diamond, getiteld ‘Collapse’ (2005). De ondertitel van dat boek luidde ‘How societies choose to Fail or Succeed.’ Ik heb er eerder over geschreven op mijn blog.

Dat was sterk, moet ze hebben gedacht. Zelf was ze juist bezig met hetzelfde onderwerp: over beschavingen die teloor gaan. Sterker, ze legde op dat moment juist de laatste hand aan haar nieuwste, tevens laatste boek, getiteld ‘Dark Age Ahead’, dat zou gaan over hoe de Westerse samenleving – lees: de Noord-Amerikaanse – hard bezig is om haar eigen ondergang te ”organiseren’. Ze had daartoe ‘vijf pijlers’ waarop een samenleving rust, beschreven. Alle vijf, meende ze, waren aan het corroderen: 1. gemeenschap en gezinsleven, 2. hoger onderwijs, 3. de beoefening van natuurwetenschap en technologie, 4. belastingheffing en de publieke sector, 5. het vrije beschikkingsrecht van professionals. Zoals wel vaker in de geschiedenis van de mensheid duiden deze ontwikkelingen volgens Jacobs op de komst van een ‘Dark Age’. Zo’n donkere tijd werd en wordt gekenmerkt door massaal geheugenverlies. Jazeker, samenlevingen zijn in staat om collectief te vergeten en langzaam weg te zakken in vergetelheid. Kortom, een sombere boodschap van de oude dame en een regelrechte aanval op het dominante neoliberale gedachtegoed in het Westen.

Diamond, in feite, had dezelfde boodschap. Geen wonder dat Jacobs haar inleidende hoofdstuk op het laatste moment nog aanpaste. In ‘The Hazard’ zingt ze de lof van Diamonds diepgravende historische analyse.

Het enige, aldus Jacobs, wat buiten haar praktische voorstellen voor verbetering licht kan verschaffen in de duisternis, is het geluk dat een beschaving overkomt wanneer een andere beschaving haar redt door immigratie. Nieuwkomers brengen kennis, inzichten, elan, geheugen, die een wegzakkende samenleving goed kan gebruiken. Zou het Verenigd Koninkrijk Geert Wilders dan toch maar moeten toelaten?