Voorspellen

Gelezen in de intreerede (2012) van Lydia Krabbendam:

Op maandagavond 10 maart 2014 zal Lydia Krabbendam, hoogleraar Educational Neuropsychology aan de Vrije Universiteit, de vijfde en voorlaatste Amsterdam Lezing houden, in CREA op de Roeterseiland campus in Amsterdam. Onderwerp: ‘Mindsets. Over de invloed van cultuur op de werking van hersenen’. Ongetwijfeld zal ze ingaan op haar intreerede van 23 maart 2012, toen zij met tal van voorbeelden liet zien hoe voorspellingen onze voorkeuren beïnvloeden. Krabbendam: “Het effect van voorspellen reikt ver. Het beïnvloedt niet alleen onze waarneming, maar ook onze gedragsvoorkeuren.” Anders gezegd, onze culturele voorkennis leidt tot voorspellingen die onze waarneming en ook onze voorkeuren beïnvloeden. Het is een adaptief systeem waarbij de voorkennis zich voortdurend aanpast aan de omgeving. “En met de aanpassing van de voorkennis, verandert de ervaring mee, zodat die nooit tweemaal precies hetzelfde is.” Vandaar de titel van haar intreerede: ‘Niemand stapt tweemaal in dezelfde rivier.’

Het voorspellen, aldus Krabbendam, is een mechanisme dat ons beschermt tegen een teveel aan indrukken van buitenaf en dat ons helpt om informatie te selecteren en te ordenen. Op basis van wat je weet, doe je een voorspelling over wat je zult gaan waarnemen. Als de voorspelling klopt hoef je aan de waarneming minder aandacht te besteden. Maar als het systeem van voorspellingen niet werkt, dan leidt dat tot een psychose – een psychiatrische stoornis die gekenmerkt wordt door hallucinaties en wanen. Krabbendam vindt dat de neurowetenschap het gedrag vaak te eenzijdig in verband brengt met de werking van de hersenen. Er is ook nog zoiets als cultuur. Ouders en leraren hebben volgens haar veel invloed op het gedrag van opgroeiende kinderen. Door hen worden de hersenen van de kinderen mede gevormd. Waarom bijvoorbeeld in Nederland veel minder meisjes dan jongens exacte vakken studeren kan alleen worden verklaard uit het feit dat ouders en leraren de kinderen met stereotype ideeën over seksen benaderen. Biologisch is dat verschil er helemaal niet. Dat is wat Krabbendam in Amsterdam onderzoekt: of er een relatie is tussen de cultuur waarin een kind opgroeit en de manier waarop zijn of haar brein zich vormt. Toegang gratis. Aanmelden op www.uva.nl