Category: geschiedenis
-
Race tegen de klok
Hij schreef moeizaam, gewapend met een schaar. En echt boeiend college geven kon hij niet. Maar Albert van Giffen (1884-1973) was wel een harde werker, een enthousiaste en onvermoeibare schatgraver, bepaald geen studeerkamergeleerde. Achteraf begrijp ik het wel. De later beroemd geworden archeoloog liep in zijn jonge jaren een ware race tegen de klok. Want…
-
Gedonder en gedoe
Johan van Rhijn is bioloog, schrijver en hobbyboer. Van zijn hand verscheen een reuzeaardig boekje over de Enne Jans Heerd, een oude boerderij op Maarhuizen, een van de schitterende wierden (terpen) langs het Reitdiep in Groningen. Wie het Pieterpad loopt komt er vlak langs. Na afloop van een spreekbeurt in de boerderij kreeg ik een…
-
Promenadologie
Zijn naam: Lucius Burckhardt (1925-2003). De Zwitserse socioloog en econoom ging in 1976 met zijn studenten wandelen in de buurt van Kassel, Duitsland. Hun wandeling begon in het dorp Riede. De studenten moesten de bijzondere kenmerken van het landschap onderweg vastleggen en erover reflecteren. Deze Urspaziergang werd het begin van de Spaziergangswissenschaft, de wetenschap van…
-
De klimaatcatastrofe overleven
Drieëndertig jaar werkte de Amerikaanse bioloog Jared Diamond in Nieuw Guinea. De stelling dat het leven in Europa en Noord-Amerika veel beter zou zijn dan elders, is aan hem niet besteed. In Guns, Germs, and Steel (1999) kantelt hij het Eurocentrische wereldbeeld en laat hij de andere werelddelen naar de voorgrond treden. Het resultaat is…
-
Toen het met de aarde misging
Over wandelen gesproken. In Sapiens. A Brief History of Humankind (2014) schrijft Yuval Harari over de eerste mensen op aarde. Hij noemt ze de kinderen van Adam en Eva. Al onze moderne gewoonten, conflicten en seksualiteit zouden op deze oermensen die als een jager-verzamelaars een nomadisch leven leidden teruggaan. Geen wonder dat we ons vervreemd…
-
Het land naar zijn hand zetten
Vanuit Glasgow duurt de treinreis naar het Schotse Lanark een goed half uur. Van daaruit is het nog een half uur lopen naar het volgende dal, waar New Lanark ligt. Het dorp, nu werelderfgoed, ligt ingeklemd tussen de beboste heuvels, op de rustige wandelroute naar de watervallen van de Clyde. We gingen er kijken. Het…
-
Ik wist niet wat ik zag
‘t Zandt, Groningen, ligt in het aardbevingsgebied. Ik liep er doorheen en bezocht een aantal mensen. Van hen hoorde ik dat hier aarbevingsbestendige woningen waren geplaatst door de vijf aannemers die het dorp onderhanden namen. Opdrachtgever is NCG, Nationaal Coördinator Groningen. De woningen liggen pal naast de Mariakerk. Die kerk stamt uit de 13e eeuw,…
-
Strakgetrokken, maar niet overal
Het regende. We hadden afgesproken bij de gereformeerde kerk. Zelf kwam ik uit de richting van Friesland gelopen, was net de provinciegrens gepasseerd, stak het water van het Reitdiep over. Door het dorp zocht ik mijn weg. Zoutkamp dus. Daar ontwaarde ik hem in zijn rode jack, maar ik zag hem op de rug. Prompt…
-
Een heel landschap
De oerpolder (2007) is een mooi boek, geschreven door Hylke Speerstra. Speerstra beschrijft het harde boerenleven in de negentiende eeuw achter de dijken van het Heidenschap. Het Heidenschap, dat is de streek ten zuiden van Workum, Friesland. Ik ga binnenkort op Workum lopen, dus vandaar dat ik het boek lees. Het is een historische roman,…
-
Van idee tot politiek besluit
Interessant voor planologen: hoe kwam de Nederlandse regering in 1918 tot het besluit om de Zuiderzee af te sluiten en gedeeltelijk droog te maken? Zo’n besluit over een megaproject neem je niet op een achternamiddag. In ‘Het landschap, de mensen’ (2021) probeert historicus Van der Woud een antwoord op deze vraag te formuleren. Het begon…