Staaltje klimaatadaptatie

Gelezen in Collapse (2005) van Jared Diamond:

Afgelopen woensdag drie Australische ministers bij DRO ontvangen. Ter voorbereiding Jared Diamond’s Collapse weer eens gelezen. Een van de laatste hoofdstukken gaat over Australië. Het boek beschrijft de ondergang van beschavingen door de eeuwen heen. Zelfgekozen ondergang wel te verstaan als gevolg van nalatigheid of onaangepast gedrag, uiteindelijk van een natuur die op een wrede wijze wraak neemt. Voor Diamond is Australië het continent dat het kwetsbaarst is en het eerst te maken krijgt met klimaatverandering. Vandaar dat hoofdstuk op het eind van het boek. De bodem is er oud, arm en schraal, schrijft hij. Zout zit er in het oppervlaktewater, dat bovendien schaars voorradig is. Om de tien jaar krijgt het continent te maken met extreme droogteperiodes, het klimaat is er onvoorspelbaar. De introductie van konijnen en vossen door de kolonisten heeft bovendien desastreus uitgepakt. Schapen houden kun je er eigenlijk niet en toch gebeurt het nog altijd op grote schaal. Regeringsprogramma’s om grond te cultiveren hebben de bodem beroofd van haar vegetatie, die nooit meer herstelt. “To those of us inclined to pessimism or even just to realistic sober thinking, all those facts give us reason to wonder whether Australians are doomed to a declining standard of living in a steadily deteriorating environment.” Gelukkig bestaan er ook optimisten in deze wereld.

Australië telt 20 miljoen inwoners. Bijna 60 procent van hen woont in vijf grote steden: Sydney (4 mio), Melbourne (3.4 mio), Brisbane (1,6 mio), Perth (1.4 mio) en Adelaide (1,1 mio). Middelgrote steden zijn er bijna niet; de rest van de bevolking leeft gespreid, in zeer kleine dorpjes, zonder voorzieningen. De vijf allergrootste en de allerkleinste nederzettingen kunnen de droogteperiodes namelijk doorstaan, de middelgrote niet. Die laatste zijn economisch te weinig divers en afhankelijk van andere steden. “Increasingly, most Australians don’t depend on or really live in the Australian environment: they live instead in those five big cities, which are connected to the outside world rather than to the Australian landscape.” Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat Australië een nederzettingenpatroon heeft dat misschien wel het beste is aangepast aan de komende klimaatverandering. Als er van het continent dus een les te leren valt, dan is het deze: laten we grotere steden bouwen.