Ons als migranten gedragen

Gelezen in ‘De ambachtsman’ (2008) van Richard Sennett:

Twee weken geleden ontmoette ik Saskia Sassen in De Balie in Amsterdam. Sassen is hoogleraar Sociologie aan Columbia University in New York. Ze vertelde me dat haar man, Richard Sennett, het manuscript van zijn laatste boek eindelijk heeft ingeleverd bij de uitgever. Het gaat om het derde en laatste deel van de ‘Homo Faber’-serie. Volgens haar is het een geweldig boek geworden, dat eind februari 2018 zal verschijnen. Voor wie zich het nog herinnert: in 2008 publiceerde de socioloog Sennett het eerste deel van zijn trilogie over ‘Homo Faber’ in de vorm van ‘’The Craftsman’.  De trilogie zou gaan over de materiële cultuur van de mens, geschreven binnen de Amerikaanse traditie van het pragmatisme. In 2012 verscheen deel twee, getiteld ‘Together’. Dit deel ging over rituelen zoals diplomatie, het vermijden van oorlog, religie en vakkundige rituelen opgevat als beproefde samenwerkingsvormen. Oorspronkelijk zou dit tweede deel ‘Warrior and Priests’ heten, maar daarvan kwam Sennett later terug.  Het binnenkort te verschijnen derde deel, beloofde hij in 2008, zou de titel van ‘The Foreigner’ krijgen. Eerder dit jaar verscheen al een bundel met essays van zijn hand onder dezelfde titel. Nee, het boek, blijkt nu, gaat ‘Building and Dwelling. Ethics for the city’ heten. Op 20 maart 2018 zal Sennett erover spreken in de London School of Economics.

‘Building and Dwelling’ zal gaan over de aarde zelf. Sennett tien jaar geleden: “We staan zowel qua natuurlijke bronnen als klimaatverandering voor een crisis van de natuur waar wij zelf voor het grootste deel debet aan zijn.” Dat betekent dat we de dingen die we maken en de manier waarop we ze gebruiken moeten veranderen. “We moeten ons andere bouw- en transportwijzen eigen maken en rituelen bedenken die ons wennen aan spaarzaamheid.” Om vakmensen op milieugebied te zijn achtte hij grondige zelfkritiek noodzakelijk die je volgens hem alleen aantreft bij migranten. We zullen ons dus als vreemdelingen moeten gaan gedragen in eigen land. Niet de droom over een bestaan in evenwicht en in harmonie met de wereld zal ons helpen, want dat zijn uitvluchten, nee we moeten een echte confrontatie durven aangaan, onszelf een spiegel voorhouden, de dingen die we doen niet langer als vanzelfsprekend beschouwen. “Zo’n vakmanschap is ons nu vreemd.” Bij het verschijnen van ‘Together’ in 2012 schreef hij dat deel drie zal gaan over hoe betere steden te bouwen. “Physically, too much urban design is homogeneous and rigid in form; socially, modern built forms frequently take only a faint imprint of personal and shared experience.” Door terug te grijpen op ambacht en samenwerking kunnen betere steden worden gemaakt.  ‘Building and Dwelling’ gaat hoe het zelfdestructieve territorium dat we in werkelijkheid hebben gemaakt kunnen omvormen tot een houdbare materiële wereld. Zalig kerstfeest!