Gehoord in Amsterdam op 14 juni 2011:
Op de Zuidas hield het Forum voor Stedelijke Vernieuwing een smal beraad over de toekomst van de Nederlandse detailhandel. Over welke problemen hadden we het? Leegstand net als bij de kantoren? Volgens Baptist Brayé, oud-directeur van detailhandelonderzoeksbureau Locatus, moeten we eerder spreken van een ingrijpende herschikking van het winkellandschap. Oorzaken: de wereld verandert, de steden veranderen en het winkelen verandert. De uitkomst van dit alles zal zijn dat er steeds meer zal worden gewinkeld op steeds minder plekken. Nu nog telt het Nederlandse winkellandschap 2000 concentraties. Binnen tien jaar zal daarvan een kwart verdwijnen. De concentraties die overblijven zullen groter zijn en meer te bieden hebben. Ze bevinden zich straks vooral in de grote steden, het patroon wordt zelfs internationaal. Want het winkelpubliek zal in toenemende mate de hogesnelheidstrein of het vliegtuig nemen om inkopen te doen. In dat verband sprak Brayé van ‘destinations’ en ‘urban hotspots’. Hij verwachtte zo’n 500 van dergelijke hotspots binnen Europa, met Londen, Parijs, Berlijn en Wenen op één. Winkelconcentraties, voegde hij eraan toe, moeten vooral ‘spannend, bijzonder een een beetje stout’ zijn. In Nederland is daarvan steeds minder sprake. Nu al is vijftig procent van de vaderlandse winkels onderdeel van een keten. Dat aandeel groeit nog steeds. Het Nederlandse winkellandschap, klaagde hij, is te gelijkmatig en te eenvormig. Zelfs Amsterdam zal het Enkhuizen van de toekomst worden als er niet van hogerhand wordt ingegrepen. “Weg met de winkelplanning, die alleen maar gevestigde belangen verdedigt, weg met de standaard retail.”
Bestreden werd zijn voorspelling niet. Een enkeling pleitte nog voor een alternatief scenario en greep naar de nieuwste langetermijnscenario’s van het CPB waarin ook kleinere steden figureren. Een ander hoopte op meer dynamiek vanuit de markt, die vooral ruimte moet worden gegeven. Een derde schetste aan de hand van het voorbeeld van de Rotterdamse Meent de voortdurende heruitvinding van winkelcentra in onze binnensteden. Maar Brayé’s voorspelling bleef fier overeind. Gemeenten zijn nu nog kopschuw, om niet te zeggen vleugellam, en op rijksniveau ontbreekt elke visie op het winkelen, maar op termijn komt er een grote herschikking op ons af. Niet dat iemand er iets aan zal doen. Internetwinkelen zal uiteindelijk om een straffe sanering vragen. Maar echte aandacht voor retail, laat staan een winkelvisie, komt er op politiek niveau stellig niet. Die wereld wordt toch gezien als een gezelschapsspel van verongelijkte, brave middenstanders. Ondertussen vinden Nederlanders het steeds minder leuk om in eigen land te winkelen. Het klonk als dat bad met kikkers, dat langzaam wordt verhit. Geen kikker die het merkt. Totdat ze allemaal dood zijn.
Geef een reactie