Gemiste kans

Gelezen in ‘The Netherlands of 2040’ (2010) van het Centraal Planbureau:

De strekking van de langetermijnstudie van het CPB, ‘The Netherlands of 2040’, is de volgende: de economie van een land is in hoge mate afhankelijk van menselijk kapitaal en van steden. De auteurs gebruiken ter illustratie de cijfers van Piet Eichholtz (1997), die de waardeontwikkeling van het vastgoed langs de Amsterdamse Herengracht vanaf 1625 heeft bestudeerd. Die ontwikkeling weerspiegelt treffend het economische wel en wee van de hoofdstad. Midden zeventiende eeuw steeg deze plotseling en bereikte een ongekende hoogte in het begin van de achttiende eeuw, waarna deze einde eeuw sterk daalde, om pas eind negentiende eeuw weer te stijgen. Eind twintigste eeuw stijgt hij abrupt naar het zeventiende eeuwse niveau en schiet als een pijl omhoog, hoger dan ooit. “The index thus reveals that when economic revolutions take place and/or new technologies evolve (Dutch leadership, Industrial Revolution and the ICT revolution), the city of Amsterdam often flourished.” En economisch bloeien doet Amsterdam.

Echt interessant wordt de studie pas als de auteurs cijfers tonen die aangeven dat naarmate steden groter zijn, de productiviteit doorgaans stijgt. “This is an important finding, since it stresses the importance of cities in bundling economic activity and stimulating growth.” Je zou dus zeggen dat de auteurs hieruit concluderen dat de Nederlandse steden – Amsterdam voorop – aanzienlijk groter moeten worden, maar dat lees je niet. Grote steden profiteren van kennisuitwisseling in productie en consumptie, maar kleine steden, stellen ze,  kunnen profiteren van hetzij virtuele verbindingen hetzij lokale vraag. Nog steeds denken de economen van het CPB dat communicatietechnologie kan leiden tot ruimtelijke fragmentatie van de productie en specialisatie. De scenario’s die ze vervolgens ontvouwen verwijzen naar die mogelijkheid, maar het is natuurlijk gewoon flauwekul. Opnieuw een gemiste kans om metropoolvorming binnen Nederland krachtig te promoten. Het zit er in dit kleine landje gewoon niet in.