Regeldruk

Gelezen in NRC Handelsblad van 8 september 2009:

"De laatste decennia is duidelijk geworden dat mensen het grootste deel van de tijd helemaal niet nadenken." Dat schrijft Ellen de Bruin in NRC Handelsblad, verwijzend naar de wetenschappelijke context waarin recent onderzoek van psychologen aan de Universiteit van Tilburg naar macht en regelgeving moet worden geplaatst. Erbij afgebeeld staat een portret van Josef Stalin.

Ook morele dilemma’s worden niet door nadenken opgelost, maar door intuïtie. Mensen hebben heel snel een gevoel over wat goed is om te doen. Maar mensen met macht (en die zich dus niet machteloos voelen), aldus De Bruin, hechten daarbij veel waarde aan regels. Mensen met macht kijken ook minder naar de gevolgen van die regels. "Over het algemeen dienen regels om de bestaande machtsstructuren te stabiliseren, schrijven de psychologen; daarom hechten mensen met macht er zo aan. Mensen zonder macht zijn juist geneigd om naar de uitkomst van een moreel dilemma te kijken, omdat ze er baat bij hebben om eventuele onrechtvaardigheden bloot te leggen."

Wat ook interessant is: "Mensen met macht nemen de wereld over het algemeen op een wat meer abstracte en stereotiepe manier waar dan mensen zonder macht." Maar dat was al uit eerder onderzoek bekend.

Ten slotte nog dit. "De psychologen benadrukken dat ze niet hebben aangetoond dat macht mensen corrumpeert. Een gevoel van macht verandert slechts de manier waarop mensen nadenken – of beter gezegd, de manier waarop ze niet nadenken."