Gelezen in ‘Emergence’ (2001) van Steven Johnson:
Waarom ik het boek opnieuw uit de kast haal? Omdat ‘The connected lives of ants, brains, cities and software’ ook na ruim tien jaar nog hoogst actueel is. Sommige auteurs zijn gewoon hun tijd ver vooruit. De Amerikaanse wetenschapsjournalist Steven Johnson is zo iemand. In ‘Emergence’ beschrijft hij hoe zelf-organiserende systemen werken. Zulke systemen ontwikkelen zich bottom-up en gehoorzamen aan slechts een paar regels. Steden zijn typische zelf-organiserende systemen; Johnson noemt ze ‘pattern amplifying machines’. Neem Manchester. Begin negentiende eeuw, toen Friedrich Engels haar bezocht, groeide de textielstad in Noord-Engeland opzienbarend snel. De rijke buurten waren gescheiden van de arme arbeidersbuurten; die laatste zaten opvallend goed verstopt. De stad leek keurig geordend, maar was in werkelijkheid een van de minst geplande steden van het Verenigd Koninkrijk. “That mix of order and anarchy is what we now call emergent behaviour.” Het boek van Johnson gaat over complexiteit en over zelfregulerend gedrag, waardoor patronen vanzelf ontstaan, zonder interventie van bovenaf.
Uitgerekend in Manchester studeerde de wiskundige Alan Turing. Turing was het die in 1948 Londen verruilde voor de noordelijke textielstad om onderzoek naar mathematische patronen te doen in het laboratorium dat uiteindelijk de grondslagen van de computer zou ontvouwen. Zijn paper over ‘morfogenese’ – over het ontstaan van vormen – verscheen in 1952: een verslag van een studie naar biologische ontwikkeling op basis van wiskundige formules. In feite was hij de eerste die de kracht van zelfassemblage detecteerde en die emergent gedrag op het spoor kwam. Zijn opzienbarende ontdekkingen deed Turing uitgerekend in de meest ongeplande stad van Groot Brittannie. Toeval kan dat volgens Johnson niet geweest zijn. Johnson besluit dan ook met de stelling, zich mede baserend op de theorieën van Turing: “You don’t need regulations and city planners deliberately creating these structures. All you need are thousands of individuals and a few simple rules of interaction.” Johnson woont en werkt in Park Slope, het door Paul Auster bezongen deel van Brooklyn, New York. New York is een van de minst gereguleerde steden ter wereld. Zou ook hier sprake van toeval zijn?
Geef een reactie