Veerkracht

Gelezen in Ode.nl van september 2010:

Veerkracht is een productiever begrip dan duurzaamheid. Dat schrijft Mark van Baal in het laatste nummer van Ode. Ik kreeg het van verschillende mensen op het werk aangereikt. Kennelijk een eyeopener. “Een veerkrachtig systeem heeft de capaciteit om verstoringen op te vangen en zichzelf te reorganiseren, terwijl het dezelfde functie, structuur en identiteit behoudt.” Het doet me denken aan De Tijgerkat (1958) van Tomasi di Lampedusa: “Als we willen dat alles blijft zoals het is, moet alles anders worden.” Hoe veert een systeem op nadat het een klap te verwerken heeft gekregen? Van Baal onderscheidt drie factoren: nodig zijn diversiteit, modulariteit en korte, lokale terugkoppelings-mechanismen. “Wanneer systemen zijn opgebouwd uit kleine, hanteerbare en uitwisselbare onderdelen ontstaat grotere flexibiliteit tegen het wegvallen van een van de onderdelen.” En: “Wanneer de gevolgen van je acties dichter bij huis zijn, kun je ze moeilijk negeren.”

Goede stadsontwikkeling? Die houdt inderdaad rekening met precies deze drie factoren: diversiteit, modulariteit en korte feedbackmechanismen. Grote afstand tussen burgers en bestuurders is dus fnuikend, transport over grote afstanden schadelijk, ontmengde milieus dodelijk, grote blokken rampzalig. Je ziet het overal om je heen. Sommige buurten veren weer op, andere worden gesloopt. Overal waar het woord ‘’crisis’’ valt, wordt gespot met de beginselen van veerkracht. Over deze beginselen, die lang niet altijd eenvoudig uit te leggen zijn, schreef Jane Jacobs in ‘’The Nature of Economies’’ (2000) vele behartigenswaardige woorden: “Species fail to adjust to changed circumstances and go extinct. A case can be made that development and co-development foster disorder by throwing new uncertainties into the pot. But within the confusion, redundancy, and unpredictability, the stupendous processes we’ve been discussing are operating: development and co-development through differentiation; expansion through diversification; continuation through self-refuelling; stabilization through self-correction – all brought into order through unpredictable self-organization.” Te abstract? Don Fabrizio zegt het zo: “Wij zijn niet blind, beste pater, we zijn slechts mensen. We leven in een werkelijkheid die in beweging is en waaraan wij ons proberen aan te passen zoals algen meebuigen met de stromingen in de zee.”