Stoomtreinen uit Amsterdam

Gelezen in Roeterseilandcampus 2012 nr. 1:

Opnieuw een mooi voorbeeld van importvervanging. Het stond te lezen in een krant van de Universiteit van Amsterdam. Bron: Henk de Boer, controller Amstelcampus van de Hogeschool van Amsterdam. Het betreft de bouw van de eerste stoomlocomotief in Nederland. Die locomotief, genaamd ‘De Amstel’ en bestemd voor het Rhijnspoor, werd gebouwd in Amsterdam, om precies te zijn op het Roeterseiland, in stoomfabriek Verveer. Tot dan werden stoomlocomotieven gebouwd in Groot-Brittannië. Verveer moest er dan ook ‘bekwame vakmensen’ uit Engeland voor laten overkomen. Dat was in 1840. Op dezelfde plek, waar tot dan een vuilnisbelt lag, bouwde hij even later ook het eerste ijzeren stoomkoopvaardijschip, 31 meter lang, bestemd voor een Rotterdamse opdrachtgever. Eigenaar Christiaan Verveer was oud-marine officier en had al deze kennis opgedaan in datzelfde Groot-Brittannië, waar hij in 1835 een paar maanden verbleef – op verlof gestuurd – om de Industriële Revolutie te bestuderen. Andere bronnen beweren dat hij bij de firma Cockerill in Seraing zijn kennis had opgedaan. Hoe dan ook, in 1838 begon hij zijn eigen stoomfabriek op het Roeterseiland.

Steden kopiëren elkaar om importen te kunnen vervangen. Zo ontwikkelen ze welvaart. Amsterdam was begin negentiende eeuw al behoorlijk innovatief. De stad kopieerde Manchester, het toenmalige Silicon Valley. Vanaf 1840 hoefde de stad geen stoomlocomotieven meer te importeren. Die kon ze voortaan zelf fabriceren. Het kapitaal werd verschaft door bankier Van der Hoop en Koning Willem II. Beiden fungeerden als negentiende eeuwse venture capitalists. Helaas ging Verveer failliet in de crisis van midden jaren veertig en konden de koning en de bankier fluiten naar hun geld. Twee jaar later overleed Verveer, als 44-jarige opzichter bij de bouw van de gemalen die de Haarlemmermeer korte tijd later droog zouden leggen. Ook die gemalen had hij graag op het Roeterseiland, in zijn eigen stoomfabriek, gefabriceerd. Het heeft niet zo mogen zijn. Bij het faillissement kocht Frederik Willem Conrad de machines tegen een prikkie en sleepte ze naar Haarlem. Daar opende hij een werkplaats voor het vervaardigen van treinmaterieel. Die werkplaats bestaat nog steeds.


Posted

in

,

by

Comments

One response to “Stoomtreinen uit Amsterdam”

  1. Henk de Boer Avatar
    Henk de Boer

    Wat leuk dat u mijn artikeltje heeft opgepikt in uw blog!

    Het zou mooi zijn, als in het vernieuwde Roeterseilandcomplex ergens een subtiele verwijzing wordt opgenomen, naar dit stukje verleden.

    Henk de Boer

Geef een reactie

Your email address will not be published. Required fields are marked *