Detective

Vrijdagavond was de aftrap van de A-labs, de Amsterdam Labs. Het zijn labs die zijn voortgekomen uit de Vrijstaat Amsterdam. Dit ene lab is tevens Onderzoekslab van de Rijksbouwmeester, Liesbeth van der Pol. Zo’n vijftig mensen hadden zich op uitnodiging van de Dienst Ruimtelijke Ordening in de Zuiderkerk verzameld om te praten over de ontwikkeling van de Oostelijke Eilanden (Kattenburg, Wittenburg, Oostenburg). Ook was er pers aanwezig. Het geheel werd gefilmd en gefotografeerd. Iedereen die er was voelde zich betrokken bij het gebied. Drie groepen werden ter plekke gevormd. Aan tafels zat iedere groep gebogen over een luchtfoto van het gebied. Vervolgens begonnen mensen hun eigen verhalen te vertellen. Aan mijn tafel ontwikkelde zich een fascinerend gesprek, door Toine van Goethem, supervisor Zuidelijke IJ-oevers, ontspannen geleid. Sommigen spraken over hun dagelijkse fietsroute, over bruggetjes, over lastig te nemen stoepen. Met de bestuurders van de twee haventjes spraken we over het varen over het water en de stille wensen van de eigenaren van de bootjes. We vroegen ons af waarom er geen kroegen meer op de eilanden waren en de meesten verlangden naar een uitspanning ergens aan of in het water. Weemoed vanwege de verdwenen volkse sfeer (een soort van Jordaan was het tot na de oorlog geweest) werd weggewuifd en maakte plaats voor tevredenheid over de ervoor in de plaats gekomen woonkwaliteit. De boel weer afbreken en er een soort Borneo Sporenburg voor terug bouwen? Niet doen, zeiden de betrokkenen. Trouwens, is Borneo Sporenburg dan zo levendig?, schamperde iemand. De afwezigheid van groen werd niet betreurd. Wel misten veel mensen de winkels. Er is alleen een povere Albert Heijn op Wittenburg. En dat terwijl er aan de andere kant van het spoor zoveel nieuwe woningen zijn bijgebouwd. Maar iedereen die daar – aan de Piet Hein Kade – woont, gaat winkelen in Brazilië. De Dappermarkt is gelukkig dichtbij. Met een milde blik beschouwden de bewoners en kenners het gebied. Het was er goed toeven. Hier en daar iets afbreken en de dichtheid iets opvoeren mocht wel.

 

Wat ik niet wist, is dat er langs de Nieuw Vaart ooit heel veel winkels zijn geweest. Die zijn niet weggekwijnd, nee die zijn ooit door distributieplanologisch ingrijpen van gemeentewege heel bewust wegbestemd. Dat vertelde Hilde de Boer, hoofd stedenbouw van stadsdeel Centrum. Er is een tijd geweest dat planners winkels wilden concentreren in winkelcentra. Vandaar. Langs de linten hadden winkels volgens de distributieplanologen geen toekomst. Dus weg ermee, voordat het te laat is.

Waarop we ons de vraag stelden hoe we die winkels weer in het lint terug kunnen krijgen. Hoe? We vragen het de volgende keer, aan eigenaar Frank van Frank’s Smoke House. Hij zit er nog. Met de beste gerookte vis van Amsterdam. Die gaan we uitnodigen. Stadsontwikkeling als detective.