Kapitaalstad

Gehoord in Moskou op 23 juni 2012

Hoe gezond is de economie van Moskou? Natalia Zubarevich, verbonden aan het Independent Institute for Social Policy in Moskou, sprak afgelopen zaterdag over, wat ze noemde, ‘some unpleasant numbers for you’ tijdens de vierde ronde van de Moscow Competition, de besloten prijsvraag voor het masterplan van Moskou. De Russische hoofdstad, aldus de economisch geografe, herbergt een topconcentratie van bedrijven die weliswaar in Moskou belasting betalen, maar die hun geld elders verdienen. Alle grote gas- en oliebedrijven van Rusland zijn bijvoorbeeld in Moskou gevestigd. Op papier wordt 24 procent van het Nationaal Inkomen in de hoofdstad verdiend, terwijl slechts 10 procent van de Russische bevolking in Moskou woont. Veertig procent van alle Russische importen verloopt via Moskou. Op papier kent Moskou nog relatief veel industrie, maar de werkelijkheid is anders. Moskou is een echte postindustriële stad. Zubarevich noemde de cijfers “a shaky foundation for development.”

Tijdens de crisis werd Moskou ook het zwaarst getroffen. De buitenlandse investeringen lopen er fors terug. Andere streken in Rusland, zoals het Verre Oosten en Krasnodar, hebben onder de financiële problemen veel minder te lijden. Niet dat Moskou arm is, integendeel. De staat en de stad blijven gewoon in de hoofdstad investeren. Zeker 43 procent van alle investeringen zijn afkomstig van de gemeentelijke overheid. Dat komt doordat de gemeentelijke belastinginkomsten door de vele in Moskou aanwezige bedrijven royaal worden gevoed. “Also the federal budget ships in.” Volgens Zubarevich is dit niet goed voor de stedelijke economie. Bovendien geeft dit in de rest van Rusland scheve ogen. Moskou kent een kunstmatige economie die typisch is voor hoofdsteden en die sterk door kapitaalrente wordt gedreven. Moet je in zo’n situatie als stad in de verplaatsing van het regeringscentrum naar buiten, zoals de huidige regering wil, instemmen en ook willen mee investeren? Zo’n operatie is uiterst kostbaar en het zijn allerminst productieve investeringen. Ondertussen moeten de groeiende pensioenen van de ouder wordende bevolking worden betaald. De vermogensbelasting is verlaagd, het mes gezet in het woningonderhoud, de sociale uitkeringen gereduceerd met 42 procent. Tot zover econome Natalia Zubarevich. De ingenieur Blinkin bleek vervolgens te hebben uitgerekend wat de nieuwe infrastructuur naar het federale centrum zou kosten: minimaal 15 miljard. Het budget van de stad reikt niet verder dan 7 miljard. De onderhandelingen met de staat kunnen beginnen.