Gelezen in The Seduction of Place (2000) van Joseph Rykwert:
Iemand herinnerde me aan een boek van Joseph Rykwert, emeritus hoogleraar architectuurgeschiedenis aan de Universiteit van Pennsylvania. Rykwert was de leermeester van Carolyn Steel, die de afgelopen week optrad in De Balie met haar verhaal over Londen en het voedselsysteem. Ooit had ik het genoemde boek gekocht nadat een Amsterdamse hoogleraar me erover had getipt. Nu las ik het opnieuw. Over voedsel vond ik helemaal niets, wel dat ene bijzonder citaat van Daniel Burnham, ontwerper van het plan voor Chicago uit 1909: “Make no small plans, they have no magic to stir men’s blood.” Rykwert is het hartgrondig met Burnham oneens. Ik voel me aangesproken, druk als ik ben met het schrijven van een Amsterdamse hervormingsagenda. “It is not intoxication and grandiloquence we need now, but sobriety and effective action. Therefore, make little plans, say I – and lots of them.” Zo is het maar net.
In Seduction of Place keert Rykwert zich tegen rationele planning, maar ook tegen sprawl; dat eindeloos suburbaniseren heeft volgens hem geen toekomst. De stedelijke centra zullen niet oplossen in reusachtige stedelijke velden. Ondanks alles zullen de metropolen mensen aan zich blijven binden. “Manhattan, not Bos-Wash (Boston-Wasington, ZH), is the world capital.” Op het eind van zijn boek betoont hij zich een fervent voorstander van burgerparticipatie. “Constant community participation and involvement are needed to shape our cities and to make them communicative, and this notion seems tragically to have been forgotten by the various bodies that govern us.” Wat hij daarop laat volgen leent zich voor een citaat aan het begin van een goed boek over stadsontwikkeling: “To understand the city as a dynamic and three-dimensional figure, to follow and inflect its process of self-generation, to knit and extend its fabric requires a humane discipline, and understanding of how built forms are transformed in to image by experience.” Wat me erin aanspreekt is de humane stadsontwikkeling, de dagelijkse ervaring die aan de basis wordt gelegd van de vorm van de stad, en de bescheidenheid die eruit spreekt. Vooral dat laatste. “The very condition of openness is what makes our city of conflicts so attractive to its growing crowd of inhabitants. The lack of any coherent, explicit, image may therefore, in our circumstances, be a positive virtue, not a fault at all, or even a problem.” Een opmerkelijke uitspraak voor een architectuurhistoricus. Elders stelt hij de cruciale vraag: “what strategies are open to citizens who wish to shape their habitats in ways that would conform more closely to their wishes.” De stad wordt nooit perfect, maar ze wordt wel door mensen voor mensen gemaakt.
Geef een reactie